Φοίβος Σταυρίδης 1938 - 2012

Φοίβος Σταυρίδης 1938 - 2012

Φεύγουν ένας μετά τον άλλο, μεγάλοι άνδρες του νησιού μας, που διέπρεψαν τον περασμένο κυρίως αιώνα.

Φοίβος Σταυρίδης ο Λαρνακεύς! Ένας πνευματικός ταγός της πόλης του Ζήνωνα. Φαρμακοποιός στο επάγγελμα, υπήρξε ταυτόχρονα ποιητής, αλλά προπάντων βιβλιογράφος, μελετητής και εκδότης έργων της λογοτεχνίας μας. Η πνευματική του κληρονομιά δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί. Το ίδρυμα που ο Δήμος Λάρνακας προτίθεται να ιδρύσει με αφορμή τη δωρεά της βιβλιοθήκης του, θα δείξει στους νεώτερους, τα χρόνια που έρχονται, το μέγεθος της προσφορά του!

Το video της ανάρτησης, στο πρώτο του μέρος, περιλαμβάνει μια σχετικά πρόσφατη συνέντευξη του Σταυρίδη στο ΡΙΚ, με αφορμή τα 50 χρόνια της κυπριακής δημοκρατίας και τη συμβολή της Λάρνακας. Ο αείμνηστος Φοίβος θα εκθέσει με το μειλίχιο ύφος του και την ιδιαίτερη ευαισθησία του τις σκέψεις και τις αγωνίες που είχε  για την εξέλιξη των πνευματικών πραγμάτων της πόλης.

Στο δεύτερο μέρος, ο Δήμαρχος της Λάρνακας Ανδρέας Λουρουτζιάτης αναφέρεται στην αξιοποίηση της κληρονομιάς του Σταυρίδη στην πόλη, στα πλαίσια γενικότερων πολιτιστικών σχεδίων και βελτιωτικών προτάσεων που και ο ίδιος, λίγο καιρό πριν πεθάνει, συζητούσε με το Δήμαρχο.

Τα κείμενα περιλαμβάνουν:

1. Λευτέρης Παπαλεοντίου : Φοίβος Σταυρίδης – Υπόδειγμα ήθους.
2.  Χρήστος αποστολόπουλος Φοίβος Σταυρίδης 
3.  Γιώργου Κεχαγιόγλου: Μνήμη Φοίβου Σταυρίδη - Φωτεινό παράδειγμα
4. "Sripta Πτερόεντα" Το Ιστολόγιο του Πανεπιστημίου Κύπρου :  Απεβίωσε ο Φοίβος Σταυρίδης ο Ερευνητής που δημιούργησε την Κυπρολογική Συλλογή της Πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης. 
5. Περί.. "Η Λάρνακα η πόλη του Ζήνωνα Κιτιέα" Για το ιστολόγιο Λάρνακα, η πόλη του Ζήνωνα του Κιτιέα.  Κείμενο συνέντευξης στον Χρύσανθο Χρυσάνθου (εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2008).   
6. Όταν πεθαίνει ένας μπλόκερ. Blog "Στροβολιώτης», 9 Μαρτίου 2012. 
7. Ζήνωνα Ζαννέτου: Μνήμη Φοίβου Σταυρίδη (εφημερίδα Καθημερινή της Κυριακής - έκδοση Κύπρου - 18 Μαρτίου 2012). 

 ----------------------------------------------------------

Φοίβος Σταυρίδης  - Υπόδειγμα ήθους

 Του Λευτέρη Παπαλεοντίου

 Δεν είναι σχήμα λόγου ούτε υπερβολή να πούμε ότι η Κύπρος είναι πια πολύ φτωχή σε πνευματικούς ανθρώπους, από τη στιγμή που έφυγαν και ο Θεοδόσης Νικολάου (1930-2004), ο Γιάννης Κατσούρης (1935-2010) και ο Φοίβος Σταυρίδης (1938-2012). Διερωτώμαι αν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κανένας από τους τρεις ξεχωριστούς αυτούς ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών δεν έχει τιμηθεί με το αντίστοιχο «Αριστείο» της κυπριακής πολιτείας. Μήπως γιατί αυτοί δεν είχαν διαπρέψει στις κοινωνικές σχέσεις; Αναγνωρίζουμε ότι ο Φοίβος Σταυρίδης ήταν και παραμένει αξιόλογος ποιητής, ερασιτέχνης φιλόλογος («ερασιτέχνης» με την αρχική σημασία του όρου), δεινός βιβλιόφιλος και συλλέκτης, ενημερωμένος λόγιος και βιβλιογράφος, αφοσιωμένος ερευνητής και μελετητής, εύστοχος κριτικός και προσεχτικός αναγνώστης, απαιτητικός εκδότης περιοδικών, κτλ. Όλα αυτά, όμως, αποκτούσαν νόημα και σχήμα, καθώς συνενώνονταν στο πρόσωπο ενός γλυκομίλητου, ευαίσθητου, διακριτικού αλλά και παθιασμένου ανθρώπου, που ήταν πάντα πρόθυμος να βοηθήσει κάθε νέο ερευνητή, που διψούσε να αναδείξει την κυπριακή γραμματεία και, το σημαντικότερο, που μας πρόσφερε απλόχερα μαθήματα ήθους, ανιδιοτέλειας και αξιοπρέπειας. Ο Φοίβος Σταυρίδης εμφανίστηκε επίσημα στα γράμματα το 1972 με την ποιητική συλλογή Ποιήματα, για να ακολουθήσουν άλλες δυο ποιητικές συλλογές του στα επόμενα είκοσι χρόνια: Απομυθοποίηση (1978), Τρίτο πρόσωπο (1992). «Γαλήνια οικονομημένο ξεκαθάρισμα ωριμότητας» χαρακτήρισε ο Γ. Π. Σαββίδης το τελευταίο βιβλίο. Βέβαια, ο «λογιότατος φαρμακοποιός» είχε διευρύνει τα ενδιαφέροντά του κατά τη δεκαετία του 1980, όταν εξέδωσε το καλό περιοδικό Ο Κύκλος 19801986), με το οποίο απέβλεπε να προαγάγει κυρίως την έρευνα και τη μελέτη γύρω από θέματα του κυπριακού χώρου.

Δέκα χρόνια αργότερα, ο ίδιος υπήρξε ο εμπνευστής και ενορχηστρωτής ενός δεύτερου φιλολογικού περιοδικού (Μικρο-φιλολογικά, 1997 κ.ε.).Δεν υπάρχει εδώ περιθώριο να αναφερθούμε σε βασικά δημοσιεύματα του Φοίβου Σταυρίδη.Όμως αξίζει να μνημονευθούν τρεις τουλάχιστονερευνητικές εργασίες του: το Ημερολόγιον του βίου μου του Σάββα Τσερκεζή (1988, 2007), η ογκωδέστατη Βιβλιογραφία κυπριακής λαϊκής ποίησης (2002), αλλά και η πολύ μεγάλη συμβολή του στην κατάρτιση της Βιβλιογραφίας κυπριακής λογοτεχνίας (2001).

Είναι πολύ δύσκολο να σκιαγραφηθούν μέσα σε λίγες αράδες το πρόσωπο και η ευγενική φυσιογνωμία ενός ξεχωριστού πνευματικού ανθρώπου, που συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Παντελή Μηχανικό και με τον Θεοδόση Νικολάου. Επανειλημμένα μιλούσε για το μεγάλο κενό που του άφησε η απουσία και των δύο, πολλές φορές έλεγε ότι του ήταν πολύ επώδυνο να αγγίξει τα χαρτιά τους, τις επιστολές ή άλλα ιδιόχειρα κείμενά τους, τα οποία φύλαγε με αγάπη και ευλάβεια στο αρχείο του. Από το φιλολογικό στέκι του Φοίβου Σταυρίδη έχουν περάσει δεκάδες και εκατοντάδες συγγραφείς, νέοι ερευνητές, καταξιωμένοι μελετητές και πανεπιστημιακοί, όπως οι Γ. Π. Σαββίδης, Νάσος Βαγενάς, Γιώργος Κεχαγιόγλου κ.ά. Ο καθένας έχει να πει τα καλύτερα λόγια για το ήθος και την ευγένεια του φιλόξενου οικοδεσπότη, για τη σεμνή και διακριτική παρουσία της συντρόφου του.

Τους τελευταίους μήνες, ακόμα και τις τελευταίες μέρες της ζωής του, ο Φοίβος Σταυρίδης είχε μια μεγάλη έγνοια, να αφήσει κάπου το αρχείο και την πλουσιότατη βιβλιοθήκη του, ώστε να είναι προσιτά σε κάθε ερευνητή. Αφού χτύπησε διάφορες πόρτες χωρίς να εισακουστεί, τελικά ο Δήμος Λάρνακας ανέλαβε να οργανώσει ένα λειτουργικό Ίδρυμα Φοίβου Σταυρίδη στη γενέθλια πόλη του συγγραφέα. Ευχόμαστε η προσπάθεια αυτή να ευοδωθεί.Ας κλείσουμε τη σύντομη αυτή αναφορά στον Φοίβο Σταυρίδη με το ποίημά του «Ακροτελεύτιο», με το οποίο ολοκληρώνεται η τρίτη και τελευταία συλλογή του. Θα έλεγε κανείς ότι με το ευσύνοπτο αυτό ποίημα προμηνύεται ή σφραγίζεται,ανάμεσα σ’ άλλα, η ποιητική σιωπή της τελευταίας εικοσαετίας:

«Ολοένα λιγοστεύουν οι στίχοι / όπως οι

επιθυμίες / όπως τα όνειρα / όπως κι οι

μέρες μας / με κάθε χτύπο της καρδιάς».

Φιλελεύθερος 111/3/2012 

  ------------------------------------------------------------

 Φοίβος Σταυρίδης 

Το Χρήστου Αποστολόπουλου

Στα πολλά θλιβερά μαντάτα που ακούμε τον τελευταίο καιρό, στους πολλούς αποχαιρετισμούς σε πρόσωπα αγαπητά της δημόσιας ή της ιδιωτικής μας σφαίρας (σα να μην έφτανε το τέλος που τίθεται σε μια σειρά υλικές και άυλες παραδοχές της ζωής μας), ένα ακόμα φευγιό ήρθε να πάρει τη δική του θέση «στο μεγάλο βιβλίο του κόσμου», όπως θα έλεγε κι ο αφηγητής στην «Αγέλαστο Πέτρα». Έφυγε από τη ζωή πριν από μόλις τρεις ημέρες, αδόκητα για όσους δεν είχαν νέα του τελευταία, ο Φοίβος Σταυρίδης, εξέχουσα φυσιογνωμία των κυπριακών γραμμάτων και πατέρας του εκλεκτού φίλου Χάρη Σταυρίδη. Μια καλπάζουσα ασθένεια, λένε τα νέα, του έκοψε με βιάση το νήμα της ζωής σε μια ηλικία που είχε ακόμα πολλά να προσφέρει σε όλα όσα αγαπούσε αυτός ο άνθρωπος μιας άλλης εποχής, ο απλός, ευγενής και βαθύτατα πολιτισμένος, με όλη τη σημασία της λέξης. Αν όλη η Κύπρος, όπως και αν τη δει κανείς, είναι μια ατέλειωτη σμίξη αντιθέσεων (ενίοτε, ίσως, και αντιφάσεων), ο κύριος Φοίβος, όπως ακόμα και τώρα θέλω να τον σκέφτομαι και να τον φέρνω στο μυαλό μου, ήταν η εφαρμογή αυτού του κανόνα στην πιο γόνιμη, στην πιο γοητευτική του εκδοχή. Βαθύτατα Έλληνας στη συνείδησή του, αλλά ταυτόχρονα αφοσιωμένος λάτρης και μελετητής του γενεθλίου τόπου του, άνθρωπος που είχε προσωπική εμπειρία από την Εγγύς Ανατολή και την έφερνε πάντα με τρόπο όμορφο στην ψυχή του, συνδυάζοντάς την γόνιμα με τον ευρωπαϊκό ορθολογισμό, θεράπων των θετικών επιστημών (φαρμακοποιός στις σπουδές και στο επάγγελμα) αλλά παντοτινός και ακαταπόνητος εραστής των γραμμάτων και των τεχνών, με αποτελεσματικότητα που θα ζήλευαν και οι πιο συστηματικοί φιλόλογοι, με μεράκι που θύμιζε ιστοριοδίφη του 19ου αιώνα, ο Φοίβος Σταυρίδης, τον οποίο πρωτοσυνάντησα μερικά χρόνια αφότου είχα γνωρίσει τον Χάρη, συνδέθηκε με μερικές ανεξίτηλες αναμνήσεις από τα ταξίδια μου στην Κύπρο. Δεν ξεχνώ το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, δυο απανωτές χρονιές, στο απέριττο σπίτι του στη Λάρνακα, που περιλάμβανε εκλεκτές λιχουδιές της γης και της θάλασσας και τελείωνε πάντα υποχρεωτικά με χαλβά ανατολής, δυσεύρετο στα ελλαδίτικα μέρη μας, μοναδικό στην υφή και τη γεύση. Με πόση συγκίνηση, ένα από εκείνα τα Καθαροδεύτερα, μας είχε πάρει μετά το φαγητό και μας είχε πάει στη βιβλιοθήκη του και μας έβαλε να ακούσουμε τον «Ύμνο στην Ελευθερία» στην πλήρη εκτέλεσή του (με όλες τις στροφές τραγουδισμένες από χορωδία), από δίσκο που είχε εξασφαλίσει μετά από μακρά έρευνα στην Αθήνα (πόσοι ξέρουμε άραγε την ύπαρξη αυτής ή κάποιας παρεμφερούς ηχογράφησης; και πόσοι την έχουμε στα σπίτια μας;). Βιώνοντας και ο ίδιος τον βαθύ δεσμό που υπόγεια ενώνει κάθε Κύπριο με το αθηναϊκό κέντρο του ελληνισμού (δυστυχώς τείνουμε να αντικρίζουμε αυτόν τον δεσμό ή να τον ανακαλούμε μόνο στις πιο ευτελείς εκδοχές του), διατηρούσε σπίτι στην Αθήνα, σε ένα ήσυχο δρομάκι των Εξαρχείων, και επισκεπτόταν τακτικά την πρωτεύουσα σε αναζήτηση πνευματικής τροφής στα θέατρα και στα βιβλιοπωλεία. Μετά από ένα τέτοιο ταξίδι του θυμάμαι τον φίλο Χάρη να μου εξομολογείται ότι ο πατέρας του είχε δακρύσει βλέποντας στον κινηματογράφο την «Αγέλαστο Πέτρα», που και νωρίτερα ανέφερα. Ο πόνος του για τις ρωγμές στην ψυχή του ελληνισμού ήταν ίδιος, είτε αντίκριζε τις γιγάντιες ρεκλάμες του “real estate” σχεδόν σε κάθε σπιθαμή της γενέθλιας γης του, είτε έβλεπε στην οθόνη την ισοπέδωση της μνήμης στην ιστορική Ελευσίνα. Διέθετε μια τεράστια συλλογή βιβλίων και λοιπού υλικού που αφορούσε την Κύπρο και τη λογοτεχνία της κι ακόμα περισσότερο την πόλη του τη Λάρνακα. Πέρα από το πλούσιο συγγραφικό του έργο είχε μια αξιοπρόσεκτη δραστηριότητα ως εκδότης/επιμελητής περιοδικών εκδόσεων και, τα τελευταία χρόνια, ως διαχειριστής ιστοσελίδων για θέματα της Κύπρου και ειδικότερα της Λάρνακας – μια ματιά σε αυτές δείχνει ότι ήταν δραστήριος στην ενημέρωσή τους μέχρι και λίγες εβδομάδες πριν από το θάνατό του. Τελευταία φορά τον είχα δει στην Αθήνα – τέλη του 2010 πρέπει να ήταν, στα εγκαίνια μιας έκθεσης στηριγμένης στο δικό του αρχείο, στον φιλόξενο χώρο του Σπιτιού της Κύπρου στην οδό Ηρακλείτου – δεν ξέρω αν αισθανόταν ήδη κοντά τα σημάδια του τέλους, γεγονός είναι ότι στη σύντομη κουβέντα μας έδειχνε να τον απασχολεί πολύ η τύχη της βιβλιοθήκης και του αρχείου του μετά το θάνατό του, μου εκμυστηρεύτηκε την αγωνία να περιέλθει αυτός ο θησαυρός σε χέρια που θα τον εκτιμήσουν και θα τον αξιοποιήσουν προς όφελος των ερευνητών του μέλλοντος.

Τα αλλόκοτα παιχνίδια της μοίρας θέλησαν να πληροφορηθώ το θάνατό του προχθές το βράδυ, την ώρα που η τηλεόραση μετέδιδε τον ποδοσφαιρικό αγώνα του ΑΠΟΕΛ ενάντια στη Λιόν. Ήταν μια βραδιά που κι εγώ και πολλοί άλλοι Ελλαδίτες νιώσαμε πολύ κοντά στη Μεγαλόνησο, που καρδιοχτυπήσαμε για αυτό το απίθανο συνονθύλευμα από απόκληρους του ελληνικού πρωταθλήματος και τριτοκλασάτους λατινοαμερικάνους που στα χέρια ενός επίσης απόκληρου από την Ελλάδα προπονητή έχουν γίνει μια ΟΜΑΔΑ-σιδηρογροθιά, που δίνει κάθε φορά, με πίστη και λεβεντιά ελληνικότατη, και την τελευταία ικμάδα της ψυχής και των σωματικών της δυνάμεων απέναντι σε εμφανώς ανώτερους αντιπάλους κι έχει καταφέρει να φτάσει εκεί από όπου ήδη έχουν αποκλειστεί ζάπλουτες ομάδες με πολλά τρόπαια στο ενεργητικό τους, κάνοντας πράξη το κυνήγι του (φαινομενικά) ανέφικτου και δίνοντας μια χαραμάδα ονείρου και πίστης στη χειμαζόμενη και γεμάτη έγνοιες πατρίδα. Η οδύνη για το χαμό ενός ανθρώπου όπως ο Φοίβος Σταυρίδης συνάντησε αναπάντεχα εκείνο το βράδυ ένα χαμόγελο πολύτιμο με ξεχωριστή συμβολική σημασία – ήταν ίσως ένας τρόπος κι αυτός να πουν η Κύπρος κι όλος ο ελληνισμός ένα τελευταίο ευχαριστήριο αντίο σε ένα αληθινά εκλεκτό τέκνο τους.

Από το Ιστολόγιο Βλέποντας και γραφοντας, 9/3/2012

--------------------------------------------------------

ΜΝΗΜΗ ΦΟΙΒΟΥ ΣΤΑΥΡΙΔΗ

Φωτεινό παράδειγμα

του Γιώργου Κεχαγιόγλου Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ο απρόσμενος θάνατος του Φοίβου Σταυρίδη (1938-2012) στερεί τη Λάρνακα, την Κύπρο και όλον τον ελληνισμό από έναν από τους σημαντικότερους, ανιδιοτελέστερους και ευεργετικότερους λογίους και πνευματικούς της ανθρώπους.

Επί δεκαετίες ολόκληρες «ευαίσθητος φαρμακοποιός που διανυκτέρευε» και διημέρευε για το καλό των συμπολιτών του και τη γνώση και απόλαυση όσων τον συντρόφευαν στο φιλολογικό του στέκι, ολιγογράφος αλλά καίρια ευαίσθητος και πυκνά δραστικός ποιητής, λιτός μα οξυδερκής και στερεότατος κριτικός, εκδότης λογοτεχνικών και αυτοβιογραφικών έργων σημαντικών μορφών του κυπριακού ελληνισμού, και θεμελιωτής και συνεκδότης μοναδικών και πάντα ανώτατου επιπέδου λογοτεχνικών και φιλολογικών περιοδικών, άφθαστος βιβλόφιλος και συλλέκτης, εργατικότατος και ακούραστος βιβλιογράφος μέσα και έξω από την Κύπρο, οργανωτής της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου και πολλών φορέων και εκδηλώσεων τεχνών και πολιτισμού στην πατρίδα του, την ιδιαίτερη και την ευρύτερη, με μια φράση αγαθό και πάντα αγαθοεργό «πνεύμα του τόπου» του (genius loci), ξεχώριζε πάντοτε και για τα σπανιότατα ανθρώπινα χαρίσματά του: την αταλάντευτη πίστη στη δημοκρατία, τον αστόμωτο ζήλο για την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς και την πρόοδο της Κύπρου, τη θερμή συμπαράσταση στους φίλους του και την πρόθυμη στράτευση σε κάθε δίκαιη υπόθεση, τη φιλόξενη ανοιχτοχεριά, την ευγένεια των γραπτών, του λόγου και των τρόπων, την προσήνεια μα και το λεπτό όσο και καυστικό κάποτε χιούμορ, το απροσποίητο χαμόγελο και τα σπινθηροβόλα έξυπνα μάτια πίσω από τα αχώριστα γυαλιά του.

Ευτύχησε να τον συντροφεύει μια από τις πιο αφοσιωμένες και καλόψυχες συντρόφους, ευτύχησε να δει τα παιδιά του να αναδεικνύονται κορυφές στους τομείς των επιστημών και των γραμμάτων που διάλεξαν τιμώντας και το δικό του παράδειγμα, ευτύχησε ακόμη και να ακούσει το ωραίο μικρό του όνομα να δίνεται ως σφραγίδα δωρεάς σε εγγόνια του. «Πλήρη ημερών» θα τον λέγαμε, λοιπόν, αν δεν ήταν ακόμα τόσο νέος ψυχικά και πνευματικά και αν δεν είχε να δώσει κι άλλα, πάρα πολλά μέσω της ανεξάντλητης ζωτικής του ορμής.

Ύστερα από τον θάνατο του Θεοδόση Νικολάου και του Γιάννη Κατσούρη μέσα στα λίγα τελευταία χρόνια, το ζωντανό, και αμώραντο ακόμα, άλας στην Κύπρο μειώνεται ακόμη πιο πολύ. Αλλά τέτοιοι θάνατοι δεν είναι μόνο μεγάλες και οδυνηρές απώλειες. Όσο θα μένει ζωντανή η μνήμη του Φοίβου Σταυρίδη και όσο το παράδειγμα της δικής του δουλειάς και προσφοράς θα μένει φωτεινό, «λύχνος φωτίζων το παρόν και το μέλλον», τότε θα δικαιούμαστε να λέμε γι’ αυτόν όσα έγραψε κι ο καβαφικός Αχαιός για τους αγωνιστές του ημικατεχόμενου ελληνισμού του καιρού του:

Όταν θα θέλουν οι Κύπριοι να καυχηθούν,

«Τέτοιους βγάζει ο τόπος μας» θα λένε

για σε. Έτσι θαυμάσιος θα ’ναι ο έπαινός σου.–

ΠΟΛΙΤΗΣ  ΠΑΡΑΘΥΡΟ 11/3/2012

-------------------------------------------------------

 "Sripta Περόεντα" Το Ιστολόγιο του Πανεπιστημίου Κύπρου

Απεβίωσε ο Φοίβος Σταυρίδης ο Ερευνητής που δημιούργησε την Κυπρολογική Συλλογή της Πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης

Φοίβος Σταυρίδης (4/10/1938 - 6/3/2012)

Τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας εκφράζουν τη βαθιά τους θλίψη για το θάνατο του λογοτέχνη-ερευνητή Φοίβου Σταυρίδη, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία της κυπρολογικής συλλογής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Ο αείμνηστος Φοίβος Σταυρίδης γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1938. Σπούδασε φαρμακευτική και άσκησε το επάγγελμα του φαρμακοποιού μέχρι το 1995. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στο χώρο των γραμμάτων. Λογοτέχνης της γενιάς του '60, εξέδωσε τρεις ποιητικές συλλογές, μία από τις οποίες τιμήθηκε με κρατικό βραβείο λογοτεχνίας. Ασχολήθηκε με τη μελέτη της ελληνικής κυπριακής λογοτεχνίας, εκδίδοντας σχετική βιβλιογραφία (με τους Λευτέρη Παπαλεοντίου και Σάββα Παύλου), καθώς και βιβλιογραφία της κυπριακής λαϊκής ποίησης. Ήταν υπεύθυνος έκδοσης των λογοτεχνικών περιοδικών Ο Κύκλος (1980-86) και Μικροφιλολογικά (1997- ). Είχε ιδιαίτερη αγάπη για τη γενέτειρά του Λάρνακα, για την ιστορία της οποίας εξέδωσε μελέτες.

Στα μέσα της δεκαετίας του '90 συνεργάστηκε με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, βοηθώντας την να αναπτύξει την κυπρολογική της συλλογή. Εργογραφία: 1. Ποίηματα / Φοίβου Σταυρίδη, 1972 2. Απομυθοποίηση : ποιήματα / Φοίβος Σταυρίδης, 1978 3. Κύκλος [περιοδική έκδοση], Υπεύθυνος έκδοσης Φοίβος Σταυρίδης, 1980-1986  4. Ημερολόγιον του βίου μου : αρχόμενον από του 1886 / Σάββας Τσερκεζής ; επιμέλεια, σημειώσεις Φοίβος Σταυρίδης, 1988  5. Ο ποιητής ως αγαλματοποιός : δέκα χρόνια από το θάνατο του Παντελή Μηχανικού / Φοίβος Σταυρίδης, 1990  6. Επιστολή Κυπρίου διαφυγόντος τας σφαγάς του 1821 / φιλολογική επιμέλεια και σχόλια Φοίβος Σταυρίδης, 1991  7. Τρίτο πρόσωπο [ποιήματα] / Φοίβος Σταυρίδης, 1992  8. Αντώνης Μυστακίδης Μεσεβρινός : επιλογή από το ποιητικό του έργο / επιμέλεια Σάββας Παύλου, Φοίβος Σταυρίδης, 1992  9. Οδοιπορικόν Μαυροβουνίου / Επαμεινώνδας Ι. Φραγκούδης ; φιλολογική επιμέλεια Φοίβος Σταυρίδης, 1994  10. Πρακτικά πρώτου κιτιακού συμποσίου : Κύπρος - Επτάνησα, Λάρνακα, 12-13 Νοεμβρίου 1994 / Δήμος Λάρνακας ; [επιμέλεια έκδοσης Φοίβος Σταυρίδης]  11. Μικροφιλολογικά [περιοδική έκδοση] / Υπεύθυνοι έκδοσης: Φοίβος Σταυρίδης, Σάββας Παύλου, Λευτέρης Παπαλεοντίου, 1997-  12. Βιβλιογραφία κυπριακής λογοτεχνίας : από τον Λεόντιο Μαχαιρά έως τις μέρες μας / Φοίβος Σταυρίδης, Λευτέρης Παπαλεοντίου, Σάββας Παύλου, 2001  13. Βιβλιογραφία Κυπριακής λαϊκής ποίησης : φυλλάδες και αυτοτελείς εκδόσεις (1884-1960) / Φοίβος Σταυρίδης, 2002  14. Κύπρος : Από την αρχαιότητα έως σήμερα / Βάσος Καραγιώργης, Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος, Κώστας Ν. Κωνσταντινίδης, Ρίτα Σεβέρη, Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, Μαρίνα Σχίζα, Ελένη Σ. Νικήτα, Πέτρος Παπαπολυβίου, Φοίβος Σταυρίδης, Γιώργος Φράγκος, Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης, 2007  15. Ημερολόγιον του βίου μου : αρχόμενον από του 1886 (2η εκδ., αναθ.) / Σάββας Τσερκεζής ; επιμέλεια, σημειώσεις Φοίβος Σταυρίδης, 2007

Πανεπιστήμιο Κύπρου

Μάρτιος 14, 2012

----------------------------------------------------

  
 Περί... "Η Λάρνακα η πόλη του Ζήνωνα Κιτιέα"

Ένα ιστολόγιο για την πόλη της Λάρνακας, το οποίο επιμελείται ο Φοίβος Σταυρίδης, με κείμενα του ιδίου, ανθολογήσεις άλλων κειμένων, πληροφορίες, σχόλια και φωτογραφίες.

Το φωτογραφικό και αρχειακό υλικό προέρχεται από τη συλλογή του συγγραφέα (ή φίλων) και χρήση του μπορεί να γίνει μόνο ύστερα από σχετική άδεια.

Υποδείξεις για διορθώσεις, ευπρόσδεκτες.

Για το ιστολόγιο Λάρνακα, η πόλη του Ζήνωνα του Κιτιέα

Κείμενο συνέντευξης στον Χρύσανθο Χρυσάνθου (εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2008).

Γιατί αποφασίσατε να θυσιάσετε χρόνο και χρήμα για την ετοιμασία αυτής της ιστοσελίδας;

―Ύστερα από αρκετές δεκαετίες συστηματικής συλλογής υλικού και με δεδομένη την αδιαφορία των εκάστοτε κυβερνώντων για τη δημιουργία μιας αξιοπρεπούς κρατικής βιβλιοθήκης και ενός (έστω υποτυπώδους) ιδρύματος ιδιωτικών αρχείων, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι εάν κάποιος επιθυμεί να γίνει κάτι σ’ αυτό τον τομέα θα πρέπει να αρχίσει με τις δικές του δυνάμεις, όσο μικρές και αν είναι αυτές. Ευτυχώς διαθέτουμε σήμερα το διαδίκτυο, μια τεχνολογία που επιτρέπει ταχύτατα και με ελάχιστο κόστος να πραγματοποιούνται πράγματα τα οποία προηγουμένως θα ήταν αδιανόητα. Η δημιουργία της “ιστοσελίδας” (καλύτερα του “ιστολογίου”) για τη Λάρνακα μου δίνει τη δυνατότητα να δημοσιοποιήσω σταδιακά κάποιο μέρος από το αρχειακό υλικό που έχω, το οποίο αλλιώς θα παρέμενε κρυμμένο και άχρηστο στο σκοτάδι κάποιας βιβλιοθήκης. Όμως, τότε, ποια χρησιμότητα θα είχε αυτό, πέραν της ικανοποίησης ενός συλλέκτη για την απόκτησή του; Πρέπει να καταλάβουμε ότι, όταν διασώζουμε κάποιο τεκμήριο που βοηθά να γνωρίσουμε πτυχές της ιστορίας ή της ζωής του τόπου, είναι αδικαιολόγητο να το κρύβουμε, σχεδόν τόσο κατακριτέο όσο και η πράξη καταστροφής του. Εξάλλου, όταν εμείς θα έχουμε φύγει, ποιος εγγυάται την επιβίωσή του και από τα χέρια εκείνων που θα το παραλάβουν;

Τι προγραμματίζετε για τη δομή και το περιεχόμενό της;

―Καταλαβαίνω ότι πολύ καλύτερο θα ήταν να είχε ετοιμαστεί ειδική ιστοσελίδα για τη φιλοξενία ψηφιοποιημένου υλικού μεγαλύτερου όγκου, δηλ. σε μορφή πιο ευέλικτη και ευρύχωρη. Όμως τούτο συνεπάγεται μεγάλες απαιτήσεις χρόνου και οικονομικών πόρων ―δύο στοιχεία αποτρεπτικά για κάποιον που λειτουργεί μόνος και επιθυμεί γρήγορα αποτελέσματα. Από την άλλη δεν θα ήθελα να μπλέξω με ψυχοφθόρες και βραδυπορούσες διαδικασίες επιζητώντας τη συνδρομή κρατικών υπηρεσιών (επειδή διατηρώ ακόμη την αίσθηση ότι ο υπόλοιπος χρόνος της ζωής μου δεν είναι η αιωνιότητα)! Γι’ αυτό η δομή της σελίδας θα παραμείνει όπως ξεκίνησε, και το περιεχόμενο θα εμπλουτίζεται συνεχώς με νέο υλικό και ―κατά το δυνατόν― με άλλα κείμενα ή ενημερωτικό σχολιασμό. Κύριος στόχος θα συνεχίσει να είναι η παρουσίαση ψηφιοποιημένων τεκμηρίων από τη ζωή και τις δραστηριότητες της πόλης, τον χώρο και οτιδήποτε αποτελεί μαρτυρία του τόπου. Πιστεύω ότι τούτο θα είναι χρήσιμο όχι μόνο ως αποθησαύριση τεκμηρίων ιστορίας αλλά και ως νησίδα μνήμης για όσους έζησαν κάποια από αυτά ή θέλουν να τα γνωρίσουν.

Ως ιδιώτης συλλέκτης πού εστιάζετε τα ενδιαφέροντά σας; Τι περιλαμβάνουν οι συλλογές σας;

―Με ενδιαφέρει οτιδήποτε αμέσως ή εμμέσως σχετίζεται με την Κύπρο (και όχι μόνο με την πόλη μου, παρ’ ότι αυτή ιδιαιτέρως με ενδιαφέρει). Αποτελείται κυρίως από έντυπα ―βιβλία, περιοδικό τύπο― αλλά και φωτογραφίες, καθώς και χειρόγραφα. Δεν υποτιμώ επίσης τα “εφήμερα” (φυλλάδια, προγράμματα εκδηλώσεων, διαφημίσεις, αφίσες, κ.ά.) ―δηλ. υλικό “μιας χρήσης” το οποίο συνήθως αφήνεται να χαθεί παρόλο που μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σε ερευνητές. Πρώτιστος στόχος είναι το παλαιότερο υλικό που είχε την τύχη να σωθεί από τα νύχια χρόνου και αδιαφορίας, χωρίς να παραγνωρίζεται και το νεότερο το οποίο κάποτε θα αποκτήσει κι αυτό τη σημασία του.

Γενικά είναι διαπιστωμένο ότι υστερούμε στη διατήρηση αρχείων. Όντως, πολλά έχουν ήδη χαθεί, κατέληξαν σε σκουπιδότοπους, λόγω αδιαφορίας;

―Είναι μια θλιβερή πραγματικότητα που δεν μπορεί να ξαφνιάσει παρά μονάχα όποιον “δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει”, για να χρησιμοποιήσω τον στίχο του Διονύση Σαββόπουλου. Όλα πλέον αφήνονται στις καλές προθέσεις ιδιωτών συλλεκτών ή “ευαισθητοποιημένων” πολιτών, εκεί που την έγνοια και τις πρωτοβουλίες θα έπρεπε να τις έχει το κράτος. Όχι ότι δεν υπάρχουν κάποιοι (ελάχιστοι) λειτουργοί με όραμα· οι κρατικοί μηχανισμοί είναι που δεν “τραβούν”. Κρίμα που εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα και την ευθύνη των αποφάσεων δεν καταλαβαίνουν τη σοβαρότητα του προβλήματος και την αναγκαιότητα άμεσης θεραπείας. Πριν από αρκετά χρόνια, σε ανάλογη περίπτωση, είχα επισημάνει (με κάποια μικρή δόση υπερβολής) ότι όσα τεκμήρια πολιτισμού κατάστρεψε ο Αττίλας άλλα τόσα έχει καταστρέψει η δική μας αδιαφορία. Δεν νομίζω πως άλλαξαν πολλά από τότε.

Πού εντοπίζετε τα μεγαλύτερα κενά στον τομέα αυτό; Είναι και δική σας διαπίστωση ότι δεν επιδεικνύεται ιδιαίτερη φροντίδα από αρμόδιους φορείς για τη διατήρηση, την ανάδειξη και τη διάχυση ιστορικών αρχείων;

―Ευτυχώς, για τα μάτια του κόσμου τουλάχιστον, έχουμε ένα Κρατικό Αρχείο, το οποίο ―στο βαθμό που του επιτρέπουν οι συνθήκες λειτουργίας του (προϋπολογισμός, στελέχωση)― διαφυλάσσει και συντηρεί το αρχειακό υλικό των κρατικών υπηρεσιών. Όμως για το “άλλο” υλικό, των ιδιωτικών οργανισμών, των οικογενειών, των ατόμων, το κράτος εκληματικά αδιαφορεί, κι ας είναι και αυτό το υλικό εξίσου σημαντικό για τη συντήρηση της μνήμης του τόπου. Πού είναι ένα Ίδρυμα Ιδιωτικών Αρχείων (το οποίο υπαινίχθηκα και προηγούμένως); Αλλά ―θα μου πείτε― αφού ούτε μιαν άξια του ονόματός της Κρατική Βιβλιοθήκη δεν αξιωθήκαμε να έχουμε τι ζητούμε “ρεπανάκια για την όρεξη”; Θυμίζω όμως ότι την ίδια ώρα παραχωρούμε πολλά εκατομμύρια για να στηρίξουμε φίλους και γνωστούς σε νεοπλουτιστικής σύλληψης “Μέγαρα Πολιτισμού”. Αυτοί που τα προγραμματίζουν και πραγματοποιούν τέτοια έργα δείχνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τίποτε από τις πραγματικές προτεραιότητες για έργα πολιτισμού. Όμως το υλικό, όπως και η αμείλικτη καθημερινότητά μας, δεν περιμένει.

Στην ψηφιοποίηση πάντως φαίνεται ότι υστερούμε σημαντικά. Μήπως υπάρχουν δυνατότητες που δεν έχουν αξιοποιηθεί, μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

―Η ψηφιοποίηση, φρούτο της εποχής, ασφαλώς αποτελεί μεγάλη κατάκτηση που θα μπορούσε να προσφέρει πολλά, μάλιστα και με βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. “Ούλλοι στραβοί, κουτσοί, στον Άη Παντελεήμονα” που λέει μια κυπριακή παροιμία. Όμως εμείς και στραβοί και κουτσοί· τι να προλάβει ο Άγιος;

Τι πρέπει να γίνει και από ποιούς, ώστε να μη χάνεται τόσο πολύτιμο αρχειακό υλικό;

―Επιστρέφουμε αναπόφευκτα στην αρχική θέση: Με τα σημερινά δεδομένα μόνο στην ιδιωτική πρωτοβουλία μπορούμε να στηριζόμαστε, ελπίζοντας πάντοτε ότι αυτοί που κρατούν τις τύχες (και τις μνήμες) του τόπου θα δούν κάποτε “σημείον εξ ουρανού” και θα φωτιστούν για να πράξουν τα απολύτως αυτονόητα. Ευτυχώς, βέβαια, που όλο και περισσότεροι ιδιώτες, απλοί πολίτες, ανάμεσά τους πολλοί νεότεροι (και τούτο είναι ιδιαιτέρως παρήγορο), ευαισθητοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Αφιερώνουν χρόνο και τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητές τους για ένα επιβαλλόμενο έργο, έργο αγάπης που δεν πραγματοποιείται με την προσδοκία επίσημης αναγνώρισης ή για το χειροκρότημα του πλήθους.

------------------------------------------------------

Όταν πεθαίνει ένας μπλόκερ.

«Ο λογοτέχνης Φοίβος Σταυρίδης απεβίωσε το πρωί της Τρίτης, 6ης Μαρτίου 2012 μετά από σύντομη ασθένεια και η κηδεία του θα γίνει την Τετάρτη στις 12.00 από τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κοντού στη Λάρνακα.

 Ο Φοίβος Σταυρίδης γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1938.

Σπούδασε φαρμακευτική και άσκησε το επάγγελμα του φαρμακοποιού μέχρι το 1995.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στον χώρο των γραμμάτων.

Λογοτέχνης της γενιάς του ’60, εξέδωσε τρεις ποιητικές συλλογές, μία από τις οποίες τιμήθηκε με κρατικό βραβείο λογοτεχνίας.

Ασχολήθηκε με τη μελέτη της ελληνικής κυπριακής λογοτεχνίας, εκδίδοντας σχετική βιβλιογραφία (με τους Λευτέρη Παπαλεοντίου και Σάββα Παύλου), καθώς και βιβλιογραφία της κυπριακής λαϊκής ποίησης.

 Εργατικότατος, είχε ιδιαίτερη αγάπη για τη γενέτειρά του Λάρνακα, για την ιστορία της οποίας εξέδωσε μελέτες.»

Καθημερινή, 6/3/12.

Έπεσα πάνω στο ιστολόγιο «Η άλλη Κύπρος» στην αρχή της περιήγησης μου στο χώρο. Από τον καιρό που έφτιαξα το δικό μου ιστολόγιο, «Η άλλη Κύπρος» ήταν μέρος των συνδέσμων που εισηγούμαι στην δεξιά κολώνα του μπλοκ μου.  Γνώριζα  το όνομα, δεν γνώριζα τον Φοίβο Σταυρίδη, ο οποίος εκτός του ιστολογίου που ανέφερα,  διατηρούσε επίσης και ένα ιστολόγιο για την πόλη του: «Λάρνακα, η πόλη του Ζήνωνα του Κιτιέα.»

Και τα δυο ιστολόγια ήταν χώροι όπου φαινόταν η αγάπη του δημιουργού τους για το νησί μας, για την πόλη όπου έμενε, όπως επίσης και η προσοχή που έδινε στην παρουσίαση. Το υλικό ενδιαφέρον και για τον εξειδικευμένο ερευνητή, αλλά και για τον περίεργο αναγνώστη που θέλει να μάθει λίγο περισσότερο για χρόνους παρελθόντες.

Τώρα τι γίνεται όμως;

Η δουλειά που έγινε στα συγκεκριμένα ιστολόγια ανήκε στον αποθανόντα. Ανήκε επίσης στους παρόντες και μελλοντικούς αναγνώστες.

Όμως στον μακαρίτη ανήκαν και άλλα πράγματα. «Πράγματα» που μπορεί κάποιος να αγγίξει, «πράγματα» που θα βρεθούν πλέον στην κατοχή των κληρονόμων του ή του διαχειριστή της περιουσίας του.

Ένα μπλοκ που κολλά;

Είναι λογικό να υπάρχει νομοθετική πρόνοια για την ψηφιακή παρουσία ενός ατόμου;

Τα ιστολόγια ήταν στην WordPress, θα μπορούσαν να ήταν όμως σε οποιαδήποτε άλλη εταιρεία. Ο μακαρίτης θα μπορούσε επίσης να είχε λογαριασμούς σε άλλες διαδικτυακές υπηρεσίες, θα μπορούσε να είχε λογαριασμούς σε «κοινωνικά δίχτυα».

Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά νομίζω θα πρέπει να υπάρχει κάπου μια πρόνοια που αφορά το αναπόφευκτο.

Ψάχνοντας λίγο το θέμα βρήκα τη σελίδα http://www.deceasedaccount.com/. Εδώ δίνεται μια πρώτη πληροφόρηση για την πολιτική διαφόρων οργανισμών σε σχέση με το θάνατο. Σε πολλές περιπτώσεις η οδηγία είναι «στείλετε το πιστοποιητικό θανάτου, και η εταιρεία θα κλείσει το λογαριασμό.»

Μα, γιατί να κλείσει ένας χώρος με δυνατότητα διαχρονικής προσφοράς;

Το γεγονός πως ένα μέρος, ενός οποιουδήποτε ατόμου, σοβαρού ή ασόβαρου, μικρού ή μεγάλου, σημαντικού ή ασήμαντου, η ψηφιακή του δηλαδή παρουσία, μένει ουσιαστικά στο κενό μετά το θάνατο του, είναι ένα δύσκολο ζήτημα.

Θα πρέπει ο/οι κληρονόμοι/διαχειριστές να προσπαθήσουν να κλείσουν το λογαριασμό;

Να τον αφήσουν όπως ήταν μέχρι να τον κλείσει ή ίδια η υπηρεσία;

Να κάνουν ένα μόνιμό αντίγραφο σε αυτή την υπηρεσία; http://www.archive.org/web/web.php, να φροντίσουμε δηλαδή για τις επόμενες γενιές.

Να ζητά η ίδια η υπηρεσία από κάθε χρήστη να δώσει ο ίδιος οδηγίες όταν συμβεί το μοιραίο;

Θα θέλατε να παραμείνει η ψηφιακή σας οντότητα μετά τον τερματισμό της βιολογικής σας οντότητας;

Ειλικρινά δεν μπορώ να βοηθήσω πολύ με απαντήσεις.

Μια πρώτη αντίδραση θα μπορούσε να ήταν η αύξηση της επιφυλακτικότητας σε εκείνα που παρουσιάζονται δημοσίως.

Blog Στοβολιώτης 9 Μαρτίου 2012

------------------------------------------------------

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής (έκδοση Κύπρου) στις 18 Μαρτίου 2012.