Συζήτηση στο στούντιο για την προτεινόμενη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας
Η εκπομπή της Ειρήνης Χαραλαμπίδου «το συζητάμε» στις 9 Ιούνη 2008, πήρε μια
σημαντική , για το εθνικό μας θέμα, πρωτοβουλία. Να θέσει σε δημόσια συζήτηση το περιεχόμενο της λύσης, που για 34 χρόνια τώρα αναζητούμε. Καλεσμένοι της οι εξπέρ του είδους, είτε ως «τεχνοκράτες», είτε ως πολιτικά πρόσωπα. Ο πρώην εισαγγελέας και υποψήφιος πρόεδρος Αλέκος Μαρκίδης. Ο πρώην βοηθός εισαγγελέας και δικαστής του ΕΔΑΔ Λουκής Λουκαϊδης. Ο σύμβουλος του σημερινού Προέδρου και μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας το 2004, συνταγματολόγος -διεθνολόγος Τουμάζος Τσιελεπής. Ο καθηγητής της πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Ιωσήφ Ιωσήφ. Ο νομικός- συνταγματολόγος Αχιλλέας Αιμιλιανίδης και ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Μιχάλης Ατταλίδης.
Η συζήτηση από τα πρώτα κιόλας λεπτά θα προβάλει μπροστά στα απορημένα μάτια των τηλεθεατών που την επέλεξαν για να την παρακολουθήσουν (το διπλανό κανάλι μετέδιδε παράλληλα το euro cup), το μέγεθος της άγνοιας του θέματος από τον μέσο κύπριο πολίτη.*(1) Ταυτόχρονα, χωρίς κανείς από τους ομιλητές να το επιδιώξει, εύκολα διαφαινόταν η διαχρονική ασυνέπεια των ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ μας τόσο ως προς τη στρατηγική που ακολουθούσαν για την επίτευξη του, όσο και ως προς την αποδοχή και την καθαυτό πίστη στη συγκεκριμένη λύση, είτε με σωστό είτε με λάθος περιεχόμενο(!)
Η συζήτηση θα διεξαχθεί πολιτισμένα και σφαιρικά με κλιμακούμενο ενδιαφέρον. Η πρώτη ενδιαφέρουσα κόντρα θα σημειωθεί από το δικαστή Λουκαίδη που φανερά αρνητικός από την αρχή στη λύση της Ομοσπονδίας θα προσπαθήσει να την απαξιώσει εντελώς με τα γνωστά επιχειρήματα της «εθνικιστικής σχολής των απορριπτικών». Η απλοϊκή μάλλον ανάλυση του ότι μια τέτοια λύση δεν θα λειτουργήσει, ή ότι είναι κι αυτό ένα από τα πολλά εφευρήματα των Άγγλων, του κακού μας δηλαδή δαίμονα, που και το ΄63 ξεγέλασαν με παρόμοιο τρόπο τον εθνάρχη Μακάριο, αφού πάντα βρίσκονται αμετάθετα στο πλευρό των τούρκων, επιβεβαιώνουν νομίζω τον πιο πάνω ισχυρισμό μου. Η τελική του μάλιστα ατάκα ότι η Ομοσπονδία ισοδυναμεί με τη διχοτόμηση, θα ρίξει το λάδι στη φωτιά.
Το ίδιο όμως πάθος θα διακρίνει και τον πολιτικό λόγο του Αλέκου Μαρκίδη. Ο γνωστός πολιτικός με την πείρα διαπραγματευτή και τη γνωστή του διαλεκτικότητα (μια ιδιότητα που τον κάνει εξαιρετικά συμπαθή), αφού ξεκαθαρίσει νομικά τους όρους διζωνικότητα, πολιτική ισότητα κλπ, θα σημειώσει με έμφαση το πολιτικό περιεχόμενο της λύσης, ως της αναγκαίας διεξόδου για την αποτροπή των τετελεσμένων της εισβολής. Με αυτοκριτικό μάλιστα πνεύμα θα αναλύσει ιστορικά το θέμα τονίζοντας ιδιαίτερα την υποκριτική αντιμετώπιση του εκ μέρους των πολιτικών.
Ο μειλίχιος, επιστημονικά τεκμηριωμένος λόγος του Τσιελεπή, θα επιδιώξει να ισορροπήσει τα πράγματα όπως αυτά διαμορφώνονται στα πλαίσια της νέας πρωτοβουλίας για το κυπριακό που βρίσκεται σε εξέλιξη, επικρίνοντας τις φωνές που ξεσήκωσε το ανακοινωθέν της τελευταίας συνάντησης των δύο ηγετών καθώς και του κυπροβρετανικού μνημονίου. Ως γνωστόν για ακόμη μια φορά, οι κύπριοι πολιτικοί με αντιομοσπονδιακά αισθήματα σαν καλοί «αναλυτές της βίβλου» (διάβαζε πρόσφατες δηλώσεις Πάσκο), σχίζουν και πάλιν τα ιμάτια τους σχετικά με την ερμηνεία των όρων συνεταιρισμός, παρθενογένεση, νέος συνεταιρισμός κρατών, κυβέρνηση (και όχι κράτος) με διεθνή προσωπικότητα και δεν συμμαζεύεται. Χαρακτηριστικό της προσπάθειας του κ. Τσιελεπή ήταν η διαχρονική τοποθέτηση αυτών, όπως και άλλων συναφών όρων του κυπριακού, στη σωστή τους κάθε φορά διάσταση αλλά και ερμηνευτική ανάλυση. Του δόθηκε με τον τρόπο αυτό και η ευκαιρία (με πρωτοφανή μάλιστα ένταση πράγμα που δεν μας συνηθίζει λόγω ήπιου χαρακτήρα) να επικρίνει με σφοδρότητα συγκεκριμένους δημοσιογράφους, οι οποίοι, όπως ισχυρίστηκε, μετατρέπουν τα πολιτικά επιχειρήματα σε προσωπικούς προπηλακισμούς.
Το ίδιο μειλίχιος, συγκροτημένος αλλά και απλός υπήρξε και ο λόγος του καθηγητή Ιωσήφ, ο οποίος αντίθετα προς την καθηγητική του ιδιότητα, χρησιμοποίησε περισσότερο τον πολιτικό από τον ψυχρό και ακατανόητο πολλές φορές επιστημονικό λόγο. Κατάφερε έτσι κάτι πολύ σημαντικό. Να μας κάνει να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της προτεινόμενης λύσης για λόγους πρακτικά πολιτικούς και όχι θεωρητικούς και αόριστους. Πράγμα που δυστυχώς δεν απέφυγε ο καθόλα συμπαθής και χαμηλών τόνων συνταγματολόγος Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, που υπήρξε ο έτερος των πολέμιων της Ομοσπονδίας (και του σχεδίου Ανάν) στο συγκεκριμένο πάνελ. Όπως και τη μεγάλη βδομάδα του 2004, από το ίδιο κανάλι στην εκπομπή του Γιαννάκη Καρεκλά, έχοντας απέναντι του και πάλιν τον Τουμάζο Τσιελεπή, έτσι και τώρα υποστήριξε με καθαρά στεγνούς νομικισμούς τις γνωστές θέσεις του τέως προέδρου για τη λύση της Ομοσπονδίας (μαζί με τη γνωστή ουρά). Εκφράσεις όπως «Κανείς νομικός δεν θεωρεί την Ομοσπονδία ως την ορθή λύση για την Κύπρο», «ύστατη υποχώρηση», «δεν θα αντέξει στον χρόνο», «υπάρχει κίνδυνος για διολίσθηση προς τις θέσεις των Τούρκων» είναι μερικές μόνο από όσες ανέφερε για να αποδώσουν αυτό το πνεύμα. Ταυτόχρονα η επιμονή στην διζωνικότητα, ως συνώνυμο της παρθενογένεσης, όπως και η εμμονή στο «σωστό περιεχόμενο», ένα τασσικό τουτέστιν πολιτικό νεολογισμό για το πώς αντιλαμβάνεται τις παραμέτρους της λύσης κάθε φορά εκάστη των πλευρών, εκφράζουν το απαισιόδοξο μήνυμα για την εφαρμογή μιας τέτοιας λύσης. Με άλλα λόγια, από αντίθετη ακριβώς αφετηρία από τον Ιωσήφ μας έδωσε να καταλάβουμε γιατί τόσα χρόνια οδηγούμαστε από ναυάγιο σε ναυάγιο στις συνομιλίες με παντιέρα τον εύκολο και αποτελεσματικό μπαμπούλα της τουρκικής αδιαλλαξίας.
Ο τελευταίος, αλλά όχι και ο έσχατος των ομιλητών καθηγητής Ατταλίδης, μπορεί κανείς να υποστηρίξει χωρίς δυσκολία, πως υπήρξε και το διαλλακτικότερο αλλά και συνθετικότερο πνεύμα των παρισταμένων. Φαίνεται ότι σ’ αυτό τον βοηθούν τόσο η πρακτική πείρα που απέκτησε με την ιδιότητα του πρώην Διευθυντή του κυπριακού Υπ. Εξ στο χειρισμό διπλωματικών ζητημάτων, όσο και η επιστημονική του κατάρτιση. Άνθρωπός ευρύτερης κουλτούρας ο γαλλοτραφής Ατταλίδης θα εισάξει στη συζήτηση όρους όπως ο Γαλλικός Διαφωτισμός του Βολταίρου, ή αυτό που λέγεται αναγνωρίσιμο μοντέλο ευρωπαϊκού κράτους, στην προσπάθεια του να δείξει ότι η Δ.Δ.Ο. είναι λύση που μας επεβλήθη ως αποτέλεσμα της κυπριακής τραγωδίας και της ανάγκης για επανένωση. Σημαντικότερη ωστόσο υπήρξε κατά τη γνώμη μου η συμβολή του στην κατανόηση της λύσης. Δέχεται κατ’ αρχήν ότι το τι εννοούμε λύση Ομοσπονδίας για τη Κύπρο δεν είναι, αυτό που ο καθένας, ή η κάθε μια από τις δύο πλευρές ισχυρίζεται. Ο τελικός καθορισμός της είναι, όπως πολύ απλά αναφέρει, ΘΕΜΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ. Οι λεπτομέρειες της λύσης θα την κάνουν λειτουργική και βιώσιμη και αυτό είναι που θα μας αποδώσουν οι διαπραγματεύσεις. Εξάλλου, η όποια λύση δεν πρέπει να είναι παγιωμένη και αδιαπραγμάτευτη στο χρόνο. Υπάρχει ανάγκη για μια συνταγματική ευελιξία. Όπως η εξέλιξη της κοινωνίας επιβάλλει, όλα μπορούν στο μέλλον, κάτω από καλύτερες συνθήκες στις σχέσεις των κοινοτήτων να ΒΕΛΤΙΩΘΟΥΝ, μεταβάλλοντας, ακόμα και ένα suis generis κράτος όπως η συγκεκριμένη λύση μπορεί ίσως να μας προσφέρει, σ’ ένα πιο αναγνωρίσιμο μελλοντικά προς την Ενωμένη Ευρώπη κρατικό μοντέλο. Ενδιαφέρουσα τέλος υπήρξε και η απάντηση που ο Ατταλίδης θα δώσει στο θέμα της εφαρμογής της πολιτικής ισότητας.
Η εκπομπή θα θίξει κι άλλες πτυχές του θέματος στις οποίες ο χώρος δεν επαρκεί για να αναφερθούμε. Αφήνουμε να τις ανιχνεύσει ο ίδιος ο θεατής μέσα από την παρακολούθηση του αναρτημένου βίντεο. Πιστεύουμε τελικά πως , ακόμα και ο πιο αρνητικά διακείμενος προς τη λύση της Ομοσπονδίας, ενήλικος κύπριος πολίτης δε θα μείνει αδιάφορος. Αν μη τι άλλο θα προβληματιστεί. Το θέμα εξάλλου, σε τελευταία ανάλυση, δεν τον αφορά και τόσο άμεσα. Περισσότερο αφορά τα παιδιά μας τα οποία, είτε μας αρέσει είτε όχι βιώνουν ήδη μια νέα, εντελώς διαφορετική μ’ αυτή της γενιάς μας Κύπρο. Ας τους δώσουμε λοιπόν την ευκαιρία να οικοδομήσουν τη μελλοντική κυπριακή κοινωνία, με νέους σύγχρονους όρους, με γόνιμη ανατροπή του τραυματικού παρελθόντος μας. Παρέχοντας τους ταυτόχρονα τη γνώση **(2) που τους χρειάζεται για ένα ευτυχισμένο μέλλον.
Αυτό πιστεύω πως μας προσφέρει και η εκπομπή της Χαραλαμπίδου για την οποία αξίζει τα συγχαρητήρια μας.
-------------------------------------------------
*(1) Πολύ γρήγορα την αλήθεια αυτή θα επιβεβαιώσει το γκάλοπ της εκπομπής όπου στο ερώτημα «γνωρίζετε για τις πρόνοιες της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας;» το 80% των τηλεθεατών απάντησε ΟΧΙ.
**(2) Μου έρχονται τούτη τη στιγμή τα λόγια του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέφανου Στεφάνου για την ανάγκη ενημέρωσης του κυπριακού λαού για τη συζητούμενη λύση και τις αλλαγές που θα φέρει στη ζωή του. Πράγμα που επικύρωσε η δήλωση του Προέδρου Χριστόφια ότι αυτό θα έπρεπε ήδη να γίνει από καιρό.
---------------------------------------------------------
ΠΗΓΗ: ΡΙΚ, ΕΚΠΟΜΠΗ «ΤΟ ΣΥΖΗΤΑΜΕ», 9 Ιούνη 2008.
---------------------------------------------------------
