3 Μαΐ 2011

Οι πρωταγωνιστές της ανατροπής του Μακαρίου

Εκπομπή: Κώστα Βαξεβάνη "Το Κουτί της Πανδώρας - Φάκελος Κύπρου 1 (ΝΕΤ)



Αγόρευση του βουλευτή Ζαχαρία Κουλία στην Βουλή των Αντιπροσώπων για το Φάκελο της Κύπρου



Για τη σχέση του Σαμψών με το αρχι-πραξικοπηματία Δ. Ιωαννίδη και το Μακάριο



Ραδιοφωνική συνέντευξη του Ζαχαρία Κουλία στον Real FM (στο δημοσιογράφο Ν.Χατζηνικολάου)



Οι πρωταγωνιστές της ανατροπής του Μακαρίου

Σοκ και δέος θα προκληθεί στο Πανελλήνιο από την αποκάλυψη του Δηκοϊκού βουλευτή Ζαχαρία Κουλία, μέλους της ad hoc Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου. Ο εν λόγω λαϊκός αντιπρόσωπος κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Κυπριακής Βουλής (17/3/2011), με τη γνωστή του αμετροέπεια κατονόμασε, έχοντας πλήρη πεποίθηση για την αλήθεια των λεγομένων του, το μακαρίτη μεγαλοεκδότη των Αθηνών Χρήστο Λαμπράκη, ως τον ιθύνοντα νου του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το βασικό τεκμήριο για την καταγγελία του βουλευτή ένα έγγραφο της ελληνικής ΚΥΠ που κατέθεσε στην Επιτροπή ο Χάρης Βωβίδης, διευθυντής του προεδρικού γραφείου του Μακαρίου. Το έγγραφο, χωρίς υπογραφή και σφραγίδα, εικάζεται ότι συνετάχθη από την ΚΥΠ για ενημέρωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος το έδωσε στον Μακάριο.

Πόση άραγε αλήθεια υπάρχει σ' αυτό τον ισχυρισμό;
Ποια θα μπορούσε να θεωρηθεί η σκοπιμότητα που οδήγησε στην ανατρεπτική αυτή αποκάλυψη τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία;


Και στα δυο πιο πάνω ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια όσο το δυνατόν πιο πειστική απάντηση. Θα στηριχθούμε στην επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε κι από τις δυο πλευρές των εμπλεκομένων.

Πηγές πληροφόρησης

Τα επιχειρήματα της Επιτροπής του Φακέλου θα παρουσιαστούν με διάφορους τρόπους και μέσα:
α.Θα εκφωνηθούν από το ίδιο το στόμα τόσο του προέδρου της, βουλευτή της ΕΔΕΚ Μαρίνου Σιζόπουλου (1), όσο και από τον καταγγέλλοντα βουλευτή Ζαχαρία Κουλία.(2) Με τον ίδιο τρόπο θα ακούσουμε συμπληρωματικά στοιχεία από τις μαρτυρίες ατόμων (3) όπως τις κατέθεσαν και επίσημα στην Επιτροπή.
β. Θα δοθούν γραπτά, μέσα από μια περιορισμένης έκτασης αρθρογραφία σε κυπριακές και αθηναϊκές εφημερίδες (4).
Τα επιχειρήματα της πλευράς Λαμπράκη (5) θα κοινοποιηθούν περισσότερο δια μέσω του τύπου.
Μια αξιοσημείωτη, περισσότερο έμμεση, απάντηση (6) από την πλευρά των υπερασπιστών του κατηγορουμένου εκδότη θα δοθεί διαδικτυακά μέσω ενός δημοφιλούς αθηναϊκού blog .
Παρ’ ότι το μεγαλύτερο κανάλι της Αθήνας (MEGA), ανήκει εν μέρει στα συμφέροντα του Δημοσιογραφικού Οργανισμού (ΔΟΛ) που κατέλειπε ο εκλιπών (Δεκέμβριος 2009), δεν έχουμε παρά ελάχιστη, έως καθόλου κάλυψη του γεγονότος τηλεοπτικά. Η μοναδική τηλεοπτική επιχειρηματολογία υπέρ των ανακριβειών του περιεχόμενου του επίμαχου εγγράφου θα προέλθει έμμεσα από τη σύζυγο του Νίκου Σαμψών (7), η οποία θα παραθέσει τις υπερασπιστικές τις θέσεις σε συγκεκριμένη εκπομπή ελληνικού κρατικού καναλιού.

Η επιχειρηματολογία όσων ενοχοποιούν τον Χρήστο Λαμπράκη

Κύριο επιχείρημα όσων ενοχοποιούν τον εκλιπόντα μεγαλοεκδότη είναι η αποκαλυπτική περιγραφή του ρόλου των φερόμενων πρωταγωνιστών του πραξικοπήματός από το επίμαχο έγγραφο. Το συνωμοτικό ύφος με το οποίο καταγράφεται η συμμετοχή του καθενός ξεχωριστά πιστοποιεί αν όχι τη σοβαρότητα, τουλάχιστον τον επαγγελματισμό των συντακτών του. Ως εκ τούτου δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αμφισβήτηση της γνησιότητας του, έστω και αν του λείπει η επωνυμία. Την τελευταία άποψη ενισχύει ο σεβασμός που χαίρει από την κυπριακή κοινωνία ο άνθρωπος που παρέδωσε το έγγραφο στην Επιτροπή και τις εξηγήσεις που του αποδίδουν ότι κατέθεσε για την προέλευση του. Ως γνωστόν ο Χάρης Βωβίδης γραμματέας του προεδρικού γραφείου και έμπιστο πρόσωπο του Μακαρίου φέρεται να ισχυρίστηκε ότι το έγγραφο παραχωρήθηκε το 1975 από τον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κωνσταντίνο Καραμανλή στον Πρόεδρο Μακάριο για ενημέρωση του σχετικά με τα γεγονότα του τραγικού Ιουλίου. Ο Μακάριος αφού έκανε χρήση του συγκεκριμένου εγγράφου ζήτησε από τον γραμματέα του να το καταστρέψει μαζί με άλλα παρόμοια έγγραφα που είχε συγκεντρώσει. Σε παρατήρηση δε του τελευταίου ότι τέτοιου είδους ντοκουμέντα καταγράφουν την ιστορία της Κύπρου και δεν είναι πρέπον να καταστραφούν, ο Μακάριος του απάντησε ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί ο εμφύλιος. Ο Ζαχαρίας Κουλίας ισχυρίστηκε στην αγόρευση του ενώπιον της βουλής ότι ο Χ. Βωβίδης επέλεξε να διασώσει δέκα έγγραφα. Το έγγραφο για το οποίο γίνεται λόγος φέρει τον αριθμό οκτώ.
Οι υπερασπιστές του εγγράφου μετά τα πρώτα πυρά που θα δεχτούν σχετικά με τη γνησιότητα αλλά και την ακρίβεια του περιεχομένου του, θα περιοριστούν στο να αποδείξουν τη φυσική παρουσία του Σαμψών την τελευταία βδομάδα πριν το πραξικόπημα στον Πόρο, με σκοπό να μετάσχει στη σύσκεψη της 12ης Ιουλίου για προετοιμασία του προδοτικού εγχειρήματος, στο πολυτελές σπίτι που διέθετε ο Λαμπράκης στο νησί αυτό.

Η επιχειρηματολογία όσων αμφισβήτησαν το έγγραφο

Τη πιο έντονη αμφισβήτηση της γνησιότητας του έγγραφου, αλλά κυρίως της εγκυρότητας των γεγονότων που περιγράφει την έκανε ο Κύπριος δημοσιογράφος και ιστορικός συγγραφέας Μακάριος Δρουσιώτης. Ο Δρουσιώτης χαρακτηρίζει ευθύς εξαρχής το έγγραφο φαιδρό! Σημειώνει χαρακτηριστικά:

«Τα όσα «αποκαλύπτονται» είναι ένας αχταρμάς πληροφοριών και εικασιών που διόλου δεν συνάδουν με τα τεκμηριωμένα γεγονότα της εποχής. Σήμερα έχουμε τεκμηριωμένη γνώση του τι επακριβώς είχε συμβεί, ημέρα προς ημέρα, όλο τον Ιούλιο του 1974. Και δεν υπάρχει κανένα ίχνος στοιχείου που να συνδέει τον Λαμπράκη με το πραξικόπημα στην Κύπρο.
Ωστόσο αυτός ο φαιδρός ισχυρισμός έγινε μέγα θέμα από ορισμένα έντυπα στην Ελλάδα, χωρίς να διερευνηθεί η εγκυρότητά του».

Ο Δρουσιώτης λαμβάνοντας αφορμή στα όσα ο Κουλίας ανέφερε στη συνομιλία του με το Νίκο Χατζηνικολάου στον Real FM για τη βέβαιη παρουσία του Σαμψών στον Πόρο, αμφισβητεί όχι μόνο την αλήθεια των ισχυρισμών του, αλλά επισημαίνει και την αντίφαση τους με τα ίδια τα πρακτικά της Επιτροπής του Φακέλου που τους διαψεύδουν κατηγορηματικά. Ενώ δηλαδή στον Χατζηνικολάου θα πει :

«Έχουμε αδιάψευστη μαρτυρία από την ίδια τη σύζυγο τού Σαμψών, που ήρθε η ίδια εθελοντικά να καταθέσει. Επιχειρηματολογώντας είπε ότι “ο σύζυγός μου δεν έχει καμία ανάμειξη [στο πραξικόπημα], και μάλιστα την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα”».

Η Βέρα Σαμψών, όπως αναγράφουν τα πρακτικά της Επιτροπής είπε το ακριβώς αντίθετο:

ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Μαρίνος Σιζόπουλος - ΕΔΕΚ): Χρήστος Λαμπράκης, τον γνωρίζετε;
ΒΕΡΑ ΣΑΜΨΩΝ: Οχι.
ΠΡ.: Εκδότης... Β.Σ.: Τον εκδότη.
ΠΡ.: Ο σύζυγός σας είχε οποιεσδήποτε σχέσεις με τον κ. Λαμπράκη, αν γνωρίζετε;

Β.Σ.: Οχι. Με όλους τους εκδότες των Αθηνών της εποχής εκείνης, ναι, είχε γνωριμίες. Ταξίδευε στην Αθήνα, τους έβρισκε, ταξιδεύαμε πολλές φορές μαζί. Αλλά επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη, εγώ τουλάχιστον...
ΠΡ.: Αν υπήρχε οποιαδήποτε επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη;..
Β.Σ.: Οχι.
ΠΡ.: Και οι πληροφορίες οι οποίες λένε ότι είχαν μία συνάντηση και ο κ. Σωσσίδης και ο κ. Σαμψών και ο κ. Χρήστος Λαμπράκης στην έπαυλη του κ. Λαμπράκη στον Πόρο...
Β.Σ.: Στον Πόρο;
ΠΡ.: Μάλιστα.
Β.Σ.: Δεν το γνωρίζω αυτό.
ΠΡ.: Απλά σας το λέω για να το γνωρίζετε.
Β.Σ.: Εντάξει. Εμαθα και κάτι καινούργιο.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρίνος Σιζόπουλος και το μέλος Ζαχαρίας Κουλίας επανήλθαν σε άλλο σημείο της κατάθεσης και υπέβαλαν με επιμονή στη μάρτυρα ότι όντως ο σύζυγός της πήγε στην Ελλάδα τις παραμονές του πραξικοπήματος:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τη Δευτέρα, για παράδειγμα, 7 του μήνα (σ.σ.: η 7η Ιουλίου ήταν Κυριακή) είχε ταξιδέψει στην Αθήνα για επαγγελματικούς σκοπούς;
ΒΕΡΑ ΣΑΜΨΩΝ: Δεν θυμούμαι να ταξίδεψε. Αν ταξίδεψε, πρέπει να είχε σχέση με ποδοσφαιρική συνάντηση. Δεν είδε κανέναν στην Αθήνα και να σας πω γιατί: Νομίζω πρέπει να γύρισε αυθημερόν. Δεν θυμούμαι ακριβώς.
ΠΡ.: Δεν γύρισε αυθημερόν. Γύρισε την επόμενη μέρα.
Β.Σ.: Ή την επομένη, ναι...

Και ο Δρουσιώτης σχολιάζει:

«Ο πρόεδρος της επιτροπής, λοιπόν, εμφανιζόταν απόλυτα βέβαιος ότι ο Σαμψών πήγε στην Ελλάδα και επέστρεψε την επομένη, οπότε η μάρτυρας είπε πως «αν ταξίδεψε», που δεν το θυμάται, γύρισε στην Κύπρο την ίδια ημέρα ή την επομένη. Αυτή είναι η «αδιάψευστη μαρτυρία» που επικαλείται ο Κουλίας, ο οποίος βάζει στο στόμα της Βέρας Σαμψών τη φράση «ο σύζυγός μου την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα»!

Να προσθέσουμε εδώ ότι ο Μαρίνος Σιζόπουλος θέλοντας να επιβεβαιώσει και με άλλες μαρτυρίες ότι ο Σαμψών απουσίαζε επικαλείται την ασθενική μαρτυρία του «Κρητικού», ενός Ελλαδίτη μάρτυρα, φίλου του Σαμψών, που σήμερα διαμένει μόνιμα στην Κύπρο. Ο Μιχάλης Φραγκάκης όπως είναι το πραγματικό του όνομα κατέθεσε στην Επιτροπή ότι συνάντησε σε κάποιο μπαρ της πλατείας Συντάγματος τις μέρες εκείνες τον Σαμψών. Ενισχύει μάλιστα την άποψη της Επιτροπής με τη πληροφορία που άκουσε από ένα άλλο φίλο του Σαμψών ότι ο τελευταίος πριν φτάσει στο ραντεβού τους βρισκόταν σε κάποιο νησί.(8)
Στην πλαστότητα του εγγράφου συνηγορεί και η δήλωση του Πάτροκλου Σταύρου, στενού συνεργάτη του Μακαρίου που ζει στην Αθήνα, όπως δημοσιεύτηκε στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής»:

«Κατασκευασμένο είναι το έγγραφο που παρουσιάσθηκε τώρα στη Λευκωσία μέσα στα πλαίσια της έρευνας για τον φάκελο της Κύπρου: ότι το πραξικόπημα κατά του Προέδρου Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974 σχεδιάστηκε στην εξοχική κατοικία του Χρήστου Λαμπράκη στον Πόρο με τη συμμετοχή του Δημητρίου Ιωαννίδη, του Νίκου Σαμψών και άλλων κατονομαζομένων. Το έγγραφο, ελέχθη, δόθηκε στον Μακάριο. Ο Μακάριος ελάμβανε διάφορα παρόμοια έγγραφα. Συνήθως τα κατέστρεφε, αφού προηγουμένως μου τα έδιδε και τα εδιάβαζα. Ήμουν ο Υφυπουργός του, ο άνθρωπός του. Αν μου είχε δώσει και αυτό, θα το θυμόμουν. Αλλ΄ υπάρχει, επίσης, ένα πρόσωπο της ΚΥΠ στην Κύπρο, επί της ασφαλείας του Μακαρίου τότε, που το ρώτησα τώρα και μου είπε ότι ουδέποτε είδε τέτοιο έγγραφο ούτε τέτοια πληροφορία είχαν ποτέ. Οπωσδήποτε, κάποιος συνέταξε αυτό το έγγραφο και το διοχέτευσε στον Μακάριο. Ο Μακάριος το εθεώρησε ανάξιο λόγου και έδωσε εντολή καταστροφής του. Γιατί δεν κατεστράφη και εμφανίζεται τώρα,34 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του, είναι απορίας άξιον».

Μια άλλη μορφή επιχειρηματολογίας υπέρ της «αθωότητας» του Λαμπράκη προέρχεται από τους ίδιους τους στενούς του συνεργάτες στον ΔΟΛ, και συγκεκριμένα από τον Σταύρο Ψυχάρη διάδοχο του αποβιώσαντος μεγαλοεκδότη στο εν λόγω δημοσιογραφικό συγκρότημα. Η κύρια υπερασπιστική γραμμή αυτής πλευράς στηρίζεται στην «αντιχουντική» δράση και συμπεριφορά που επέδειξε ο Χρήστος Λαμπράκης καθ’ όλη την επταετία. Ο Ψυχάρης προς απόδειξη των ισχυρισμών του αναφέρει ένα περιστατικό στο άντρο του ΕΑΤ-ΕΣΑ το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου 1973 μεταξύ του Ιωαννίδη και τριών μεγαλοεκδοτών.

«Το βράδυ της Κυριακής 25 Νοεμβρίου 1973 στο άντρο του ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα- Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία) όργανα της Ασφάλειας έφεραν τρεις εκδότες ελληνικών εφημερίδων. Ηταν ο Χρήστος Δ. Λαμπράκης, εκδότης του «Βήματος» και των «Νέων», ο Τζώρτζης Αθανασιάδης της «Βραδυνής» και ο Νάσος Μπότσης της «Ακροπόλεως» και της «Απογευματινής». Οι τρεις εκδότες είχαν συλληφθεί με εντολή του ταξίαρχου Δ. Ιωαννίδη, αρχηγού της ΕΣΑ και νέου δικτάτορα- είχε ανατρέψει τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας τον (έως τότε αρχηγό του) Γεώργιο Παπαδόπουλο, επικεφαλής του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967.
Οι δεσμοφύλακες έβαλαν τους εκδότες σε τρεις ψάθινες καρέκλες, απέναντι σε ένα θλιβερό μεταλλικό γραφείο. «Σε λίγο θα σας δει ο κύριος Διευθυντής» είπαν οι δεσμοφύλακες και όταν τους ρώτησαν οι κρατούμενοι εκδότες «ποιος είναι ο κύριος Διευθυντής», τους απάντησαν με στόμφο: «Ο κύριος Ταξίαρχος»!
Σε λίγο οι τρεις εκδότες είδαν τον ταξίαρχο που τα θύματά του τον αποκαλούσαν «ο σκύλος της ΕΣΑ». Και τον άκουσαν να εκφωνεί λόγο για τις αγαθές προθέσεις της 21ης Απριλίου, την οποία, έλεγε, είχαν προδώσει ο Παπαδόπουλος και οι άλλοι συνεργάτες του. Ο ίδιος, πρόσθεσε, ανέλαβε την ευθύνη της καθάρσεως και της ανακοπής της πορείας επιστροφής στη φαυλοκρατία που είχε αρχίσει, εξηγούσε, με την ανάθεση της κυβερνήσεως στον Μαρκεζίνη. Ηταν τόσο το... ενδιαφέρον για την ομιλία του ταξίαρχου της ΕΣΑ ώστε ο Νάσος Μπότσης ψιθύρισε στον Χρ. Λαμπράκη: «Να σου πω ένα ανέκδοτο, Χρήστο...». «Να ακούω κι εγώ...» είπε χαμηλοφώνως ο Τζώρτζης Αθανασιάδης, που πρόσθεσε: «Ρε Νάσο, μήπως θυμάσαι, το 17 είναι κόκκινο ή μαύρο;».
Ο ταξίαρχος ολοκλήρωσε τον πανηγυρικό του, είπε στους εκδότες ότι μπορούν να φύγουν αλλά να ξέρουν ότι τελούν υπό την άμεση παρακολούθηση οργάνων της ΕΣΑ.
Αυτή ήταν η μόνη συνάντηση του Χρ. Λαμπράκη με τον Ιωαννίδη. Συνήθως με τους δημοσιογράφους ησχολούντο όργανα της Ασφάλειας Αθηνών που τους μετέφεραν στα κρατητήρια ή σε τόπους εξορίας- ο Χρ. Λαμπράκης είχε εκτοπιστεί στη Νάξο».

Στα επιχειρήματα του Ψυχάρη υπήρξε αντίλογος της εφημερίδας «ΤΟ ΠΑΡΟΝ της Κυριακής», ο συντάκτης της οποίας αντέταξε:

«Στο δημοσίευμα του «Βήματος» σημειώνεται ότι «Ο Χρήστος Λαμπράκης είχε κυνηγηθεί άγρια από τη χούντα, είχε συλληφθεί επανειλημμένα και είχε απειληθεί η ζωή του». Απλώς θα θυμίσουμε ότι οι εφημερίδες του Λαμπράκη, η ναυαρχίδα του το «Βήμα», τα «Νέα» αλλά και ο «Ταχυδρόμος» δεν έκλεισαν ούτε ΜΙΑ μέρα στα χρόνια της επτάχρονης τυραννίας. Αντίθετα από την πρώτη μέρα έκλεισε η Βλάχου την «Καθημερινή», ο Κόκκας την «Ελευθερία», ο Γιάννης Παπαγεωργίου την «Αθηναϊκή», όπως επίσης έκλεισαν και η «Αυγή» και η «Δημοκρατική Αλλαγή»... Και αυτό κάτι βέβαια λέει...»

Στην υπερασπιστική επιχειρηματολογία του Σταύρου Ψυχάρη να προσθέσουμε και την προσωπική του μαρτυρία για την εκτίμηση που έτρεφε όπως επικαλείται ο Μακάριος (λίγο πριν πεθάνει το 1977), απέναντι στο πρόσωπο του Χρ. Λαμπράκη.

Μια άλλου τύπου επιχειρηματολογία, ήπια και χωρίς ακρότητες, πράγμα που δεν συνηθίζεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, προέρχεται από τον δημοσιογράφο Γιώργο Νικολόπουλο. Ο συντάκτης(7) του άρθρου σε γνωστό ενημερωτικό blog της Αθήνας, αφού παραθέσει τα περιστατικά γύρω από το περιεχόμενο και τη γνησιότητα του εγγράφου, όπως σε γενικές γραμμές τα είχαν παρουσιάσει τα ΜΜΕ σε Κύπρο και Ελλάδα, καταλήγει με μετριοπαθές ύφος, αλλά και με κάποια δόση σκεπτικισμού στα εξής:

«Τι να πιστέψουμε; Δεν είναι εύκολο να διακριβωθεί πια. Οι βασικοί πρωταγωνιστές της συνάντησης εκείνης, ο δικτάτορας Ιωαννίδης, ο Χρήστος Λαμπράκης και ο Ιωάννης Σωσσίδης δεν ζουν. Ο μόνος φερόμενος ως πρωταγωνιστής της συνάντησης και πραξικοπηματίας, ο Ανδρέας Ποταμιάνος, δεν έχει κάνει καμία ως τώρα δημόσια δήλωση. Σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες μας, τις οποίες δεν είχε αντίρρηση να γίνουν γνωστές, δηλώνει πως όλα είναι «μυθεύματα», πως το έγγραφο είναι πλαστό και πως ούτε εκείνος, ούτε ο αδελφικός του φίλος Χρήστος Λαμπράκης θα μπορούσαν να έχουν ποτέ συμμετάσχει σε μια τέτοια συνάντηση, αφού ήταν και οι δύο ανοιχτά εναντίον της Χούντας.
Σε ανακοίνωση του Ιδρύματος Λαμπράκη αναφέρεται πως η εμπλοκή του ονόματος του συνιστά «απάτη» και προκαλεί «θυμηδία γιατί ο Λαμπράκης φέρεται να συνωμότησε ενάντια στις ιδέες και τα πιστεύω του». Στο προχθεσινό κύριο άρθρο στο Βήμα της Κυριακής, ο Σταύρος Ψυχάρης ακολουθεί την ίδια γραμμή, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες «συκοφαντίες», μιας και είναι γνωστό ότι ο Λαμπράκης ήταν ενάντια στη Χούντα.
Και τότε γιατί εμπλέκεται το όνομα τους; Ίσως γιατί ο Λαμπράκης κι ο Ποταμιάνος μπορεί να ήταν ενάντια στη Χούντα, αλλά με τη στήριξη πχ και του Γεωργίου Παπανδρέου και της ελληνικής κυβέρνησης, οι ιδέες και τα πιστεύω τους ήταν φανατικά υπέρ της «Ένωσης» της Κύπρου με την Ελλάδα. Αυτό είναι σήμερα άγνωστο στους περισσότερους. Σε στενή συνεργασία για πολλά χρόνια με τον επικεφαλής της ΕΟΚΑ, Γεώργιο Γρίβα (Διγενή) αφιέρωσαν πολλή ενέργεια, χρόνο και πόρους σε αυτό που έβλεπαν ως ένα κατεξοχήν πατριωτικό εγχείρημα, να «μεγαλώσουν» την Ελλάδα. Όταν μάλιστα ο Μακάριος άλλαξε στάση και τοποθετήθηκε κατά της «Ένωσης» (ειδικά με την απόρριψη του Σχεδίου Άτσεσον), Λαμπράκης και Ποταμιάνος (και Σωσσίδης) έγιναν φανατικοί εχθροί του Μακαρίου. Λίγα χρόνια μετά, ο συνοδοιπόρος τους Γρίβας ξεκίνησε εκ νέου ένοπλο αγώνα εναντίον του εκλεγμένου κύπριου ηγέτη, με την ΕΟΚΑ Β, το 1971. Εκείνοι;
Δεν είναι βέβαιον. Η αλήθεια παραμένει στο σκοτάδι. Για ένα τόσο κρίσιμο και καθοριστικό κεφάλαιο της ελληνικής Ιστορίας γνωρίζουμε λίγα. Αν γινόταν η «Ένωσις» της Κύπρου με την Ελλάδα το 1964, Λαμπράκης και Ποταμιάνος ίσως αναγορεύονταν σε ένδοξους ήρωες του έθνους. Μετά την τραγωδία του 1974, θα είχαν ίσως λόγο να φοβούνται μη θεωρηθούν προδότες. Τα περισσότερα στόματα έχουν κλείσει για πάντα. Όλα; Αν εθνικόν είναι όντως το αληθές, ελπίζω πως όχι».

Να πούμε κατ’ αρχήν ότι ο Νικολόπουλος αναφέρει δύο φορές, ως νέο στοιχείο στην επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε υπέρ του Λαμπράκη, το όνομα του πενθερού του Ανδρέα Ποταμιάνου ο οποίος είναι και ο μόνος επιζών των φερόμενων πρωταγωνιστών της συνάντησης. Για τον Ποταμιάνο υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για την προσωπική σχέση του με τον Γρίβα και το ρόλο του στη συγκρότηση και οικονομική ενίσχυση της ΕΟΚΑ Β΄(9), όπως και τη φιλική του σχέση με τον Λαμπράκη. Ο αρθρογράφος χωρίς να τα αποποιείται όλα αυτά προσπαθεί ομολογουμένως με επιτυχία να τα δικαιολογήσει, αλλά και να τα ερμηνεύσει, με ιστορικούς όρους.

Η απάντηση των ερωτημάτων

Μετά τα όσα εξετέθησαν τόσο από τη μια, όσο και από την άλλη πλευρά, είναι δυνατόν να δώσουμε μια τεκμηριωμένη ή τουλάχιστον πειστική απάντηση στα δυο ερωτήματα που θέσαμε αρχικά;
Όσον αφορά το πρώτο, αν δηλαδή υπάρχει κάποια αλήθεια ως προς την ενοχή του Χρήστου Λαμπράκη στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, πρέπει να ομολογήσουμε ότι η απάντηση δεν μπορεί να τεκμηριωθεί. Κι αυτό, όχι μόνο για λόγους νομικούς, για το ότι δηλαδή δεν υπάρχουν ατράνταχτα στοιχεία για την ενοχή του. Θα μπορούσε όμως κάποιος να επικαλεστεί πολιτικά και μόνον τεκμήρια, όπως είναι και τα περισσότερα που έχουν ήδη εκτεθεί. Παρ’ όλα αυτά πιστεύουμε ότι ούτε στην περίπτωση αυτή μπορεί να τεκμηριωθεί κάποιο ασφαλές κατηγορητήριο, παρά μόνο κάποιο παρόμοιο με αυτό της Επιτροπής του Φακέλου.
Ο Δρουσιώτης στην περίπτωση αυτή, λόγω της βαθιάς γνώσης που έχει για την πολιτική ζωή στην Κύπρο (τόσο διαχρονικά όσο και συγχρονικά), σημειώνει:

«Ο Σαμψών ήταν ο ευνοούμενος του Μακαρίου, ο οποίος τον χρηματοδότησε από τα ταμεία της Μονής Κύκκου να γίνει εκδότης. Υπήρξε ο άνθρωπος που τον κρατούσε στους ώμους του ο Λυσσαρίδης όταν ζούσε στον θρύλο της ΕΟΚΑ. Ηταν ο παράγοντας που είχε ασυλία τη δεκαετία του ΄60 για μια σειρά από εγκλήματα εις βάρος Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Σήμερα έγινε η προσωποποίηση του κακού προσώπου της Δεξιάς, λόγω του πραξικοπήματος,όμως υπήρξε και ομιλητής στις αντιβρετανικές πορείες του ΑΚΕΛ, όταν το κόμμα της Αριστεράς ήταν ταυτόχρονα υπέρ της ένωσης και κατά του ΝΑΤΟ. Ηταν επίσης ο αντίζηλος του Γιωρκάτζη στο μακαριακό κατεστημένο, ο μακαριακός που έγινε γριβικός και τελικά χουντικός.
Εν ολίγοις, ήταν η προσωποποίηση του συνονθυλεύματος του κυπριακού πολιτικού συστήματος της δεκαετίας του ΄60,το οποίο διασπάστηκε σε μακαριακούς, γριβικούς ,λυσσαριδικούς και γιωρκατζικούς με κίνητρο τα λάφυρα της νεοφανούς εξουσίας.
Αφού σκοτώθηκαν μεταξύ τους, αφού επέφεραν την καταστροφή, έσμιξαν εκ νέου και βρέθηκαν στο ίδιο μετερίζι το 2004,με ηθικό αυτουργό την Αριστερά».

Αν όμως η πιο πάνω περικοπή εκφράζει περισσότερο τους λόγους με τους οποίους τόσο εύκολα στη διχοτομημένη Κύπρο (ακόμα και από το βήμα του κοινοβουλίου) πλάθονται προδότες και ήρωες, όσον αφορά, από την άλλη, την Ελλάδα, θα επιχειρούσαμε να καταθέσουμε επιπρόσθετα τις πιο κάτω σκέψεις:

Το σημαντικό άρθρο του Γ. Νικολόπουλου δεν αναφέρεται μόνο στη Χούντα των συνταγματαρχών και τα ανομήματα της. (Όσα τουλάχιστον της καταλογίζουν οι πολιτικοί δικαίως ή αδίκως). Αναφέρεται ταυτόχρονα και στη δημοκρατική Ελλάδα του Γεώργιου Παπανδρέου και την γενικότερη πολιτική της στο κυπριακό στα κρίσιμα χρόνια της ίδρυσης και συγκρότησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η στάση των περισσοτέρων παραγόντων της ελληνικής πολιτικής ζωής την εποχή εκείνη (όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων), συνέπιπτε (όπως ακριβώς και στην Κύπρο), υπέρ της ΕΝΩΣΗΣ της Κύπρου με τον «εθνικό κορμό». Οι λίγες φωνές που αντιτίθεντο, μιλώντας την γλώσσα του πραγματισμού, είτε είχαν σιγήσει εντελώς, είτε είχαν περιθωριοποιηθεί. Αποτέλεσμα να επικρατήσει η πολιτική του παραλογισμού. Η έκρυθμη εσωτερική κατάσταση της χώρας, δεν ήταν βέβαια άσχετη με όσα συνέβαιναν στην εξωτερική της πολιτική. Η μυστική διπλωματία του Παπανδρέου με τους Αμερικανούς και τους Τούρκους για την τύχη της Κύπρου μετά τα διακοινοτικά γεγονότα του 1963, οδήγησαν στην αρχική αποδοχή εκ μέρους του του σχεδίου Άτσεσον, χωρίς την ενημέρωση και τη συγκατάθεση της κυπριακής εκλεγμένης ηγεσίας, στο όνομα μιας «μεγαλύτερης» Ελλάδας. Η χρησιμοποίηση της ελληνικής μεραρχίας, του μύθου του Γρίβα, και της προσδοκίας για μια εύκολη απαλλαγή των Τουρκοκυπρίων, οδήγησε στο αλαλούμ να ανακηρύσσει η κυπριακή βουλή την ΕΝΩΣΗ (1965) και η Ελλάδα να παραχωρεί ανταλλάγματα στη σύμμαχο Τουρκία ένα μεγάλο εδαφικό κομμάτι του νησιού για νατοϊκή βάση. Από την άλλη ο αντιιμπεριαλιστής Μακάριος βλέποντας τα επίχειρα των πράξεων του μετά την μονομερή του απόπειρα αναθεώρησης του συντάγματος, έπαιξε το παιγνίδι του αμερικανοσοβιετικού ανταγωνισμού στη Μεσόγειο μεσούντος του «ψυχρού πολέμου», ονειρευόμενος, από μια στιγμή και πέρα, το «δεύτερο ελληνικό» αδέσμευτο κράτος υπό την ηγεσία του.
Ήταν λοιπόν πολύ εύκολο για το ελληνικό κατεστημένο της εποχής, στο οποίο ανήκε κατ’ εξοχήν ο μεγαλοεκδότης Λαμπράκης, ή ο εφοπλιστής Ποταμιάνος, να του στρέψει την πλάτη, να πάρει το μέρος των αντιπάλων του και να του κηρύξει τον πόλεμο στο όνομα των εθνικών ιδανικών και προαιώνιων πόθων. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει, ότι ο Λαμπράκης συνωμότησε, ντε και καλά την περίοδο της Χούντας στην διοργάνωση αντιμακαριακού πραξικοπήματος, ή πόσο μάλλον να υπήρξε ο ιθύνων νους του. Χωρίς όμως την ίδια στιγμή και να αποκλείει κανείς την όποια άμεση ή έμμεση συμμετοχή του με την ιδιαίτερα σημαντική ιδιότητα του ως εκδότη δυο από τις μεγαλύτερες αθηναϊκές εφημερίδες.
Η μέχρι σήμερα πορεία του κυπριακού που μας έφερε μέχρι τη διχοτόμηση μας κάνει ιδιαίτερα σκεπτικιστές για το ποιοί πραγματικά φταίνε για την κυπριακή τραγωδία.
Γι αυτό οι πολιτικοί μας ας αφήσουν την κρίση των γεγονότων του παρελθόντος στα χέρια των ιστορικών και ας πάψουν επιτέλους να φωνασκούν περί "αρχιπροδόταρων" (10) και υπερπατριωτών!! Κι αυτό μάλιστα σε προεκλογική περίοδο. (11)

Αν και νομίζω ότι με τα όσα αναφέρθηκαν απαντήθηκε ταυτόχρονα και το δεύτερο ερώτημα που θέσαμε: «Ποια δηλαδή θα μπορούσε να θεωρηθεί η σκοπιμότητα που οδήγησε στην ανατρεπτική αυτή αποκάλυψη τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία»,
επιλέγουμε για συμπλήρωση της απάντησης μας μια ακόμη φορά λόγια του Δρουσιώτη, με τα οποία (δυστυχώς) δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε:

«Το πραξικόπημα ανασύρεται και πάλι από το μπαούλο σαν φάντασμα για να μας θυμίζει διά του τρόμου τους καλούς και τους κακούς. Δυστυχώς σε αυτή την τραγωδία δεν υπήρξαν καλοί. Το σύστημα στο σύνολό του ήταν ένα τέρας που ακόμη ζει και ορίζει την πολιτική ατζέντα στην Κύπρο».
-------------------------------------------------------------------------
(1) Τον Μ. Σιζόπουλο θα τον ακούσουμε να επιχειρηματολογεί σε συνέντευξη του στην εκπομπή του Ελλαδίτη δημοσιογράφου Κώστα Βαξεβάνη «Το Κουτί της Πανδώρας – Ο Φάκελος της Κύπρου μέρος 1». (Δες το πρώτο βίντεο της ανάρτησης).

(2) Ο Ζαχαρίας Κουλίας σε συνέντευξη του στην ίδια εκπομπή θα αναπτύξει τις απόψεις του για το επίμαχο έγγραφο. Θα τον παρακολουθήσουμε επίσης τηλεοπτικά από το βήμα της Βουλής (Δες το δεύτερο βίντεο της ανάρτησης - "Αγόρευση του βουλευτή Ζαχαρία Κουλία στην Βουλή των Αντιπροσώπων για το Φάκελο της Κύπρου") των Αντιπροσώπων να αγορεύει σε έντονο καταγγελτικό ύφος. Μια ακόμη συνέντευξη, ραδιοφωνική αυτή τη φορά, θα δοθεί από τον Κύπριο βουλευτή στο σταθμό Real FM 9,78 της Αθήνας, στο δημοσιογράφο και διευθυντή του Νίκο Χατζηνικολάου. (Δες το τέταρτο βίντεο της ανάρτησης - Ραδιοφωνική συνέντευξη του Ζ. Κουλία στον Real FM).

(3) Πρόκειται για τη μαρτυρία σχετικά με τις κινήσεις του Ν. Σαμψών το διάστημα λίγο πριν το πραξικόπημα, του κ. Μιχάλη Φραγκάκη, όπως την ακούμε σε συνέντευξη του στην εκπομπή του Βαξεβάνη.(Δες το πρώτο βίντεο της ανάρτησης).

(4 ) Έχω υπόψη μου το κύριο άρθρο με τίτλο: «Φάκελος Κύπρου: Έγγραφο που έδωσε ο Καραμανλής στον Μακάριο», της εφημερίδας «Καθημερινή» (20/3/2011), στην κυπριακή της έκδοση), όπου ο διευθυντής της Ανδρέας Παράσχος παρουσιάζει για πρώτη φορά δια του τύπου το θέμα. Στο δημοσίευμα παρατίθενται αναλυτικά οι δυο σελίδες του εγγράφου στις οποίες έκανε λόγο ο Ζ. Κουλίας. Το μοναδικό σχόλιο του άρθρου αναφέρεται στη στάση της Βουλής των Ελλήνων, η οποία επανειλημμένα αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα της Κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων να της δοθούν τα στοιχεία του επτασφράγιστου από το 1975 «Φακέλου Κύπρου». Το γεγονός αυτό, όπως σημειώνει ο αρθρογράφος : «έχει σχέση με την προσπάθεια «προστασίας» δημοσίων προσώπων Ελλαδιτών και Ελληνοκυπρίων, καθώς φέρονταν να προέκυπταν βαρύτατες ευθύνες γι’αυτούς, σε συνάρτηση με τα διαδραματισθέντα τότε γεγονότα». Τέλος το άρθρο δεν εκφράζει καμιά επιφύλαξη για το ζήτημα της αξιοπιστίας του εγγράφου.
Τη σχετική ειδησεογραφία στην Ελλάδα θα προβάλλει (σχεδόν αποκλειστικά) η εβδομαδιαία εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ της Κυριακής (20/3/2011, 27/3/2011.3/4/2011)».

(5) Η εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής (φ. 26/3/2011) του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ), θα αναδημοσιεύσει αντί άλλης υπερασπιστικής απαντήσεως το άρθρο του Κύπριου δημοσιογράφου Μακάριου Δρουσιώτη στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ της Κυριακής (Φ. 27/3/2011) με τίτλο: «Οι πικρές αλήθειες δεν χωράνε στο φάκελο». Ο υπέρτιτλος που συνοδεύει το άρθρο («Ρεζίλι και στην Ελλάδα από τη φάρσα του Φακέλου Κύπρου») εκφράζει απλά την έντονη ειρωνεία του δημοσιογράφου και ιστορικού συγγραφέα για τις αντιδράσεις που προκάλεσαν στην κυπριακή και ελληνική κοινωνία οι αποκαλύψεις της Επιτροπής της Κυπριακής Βουλής
Πρόκειται για το άρθρο του κ. Γιώργου Νικολόπουλου στο blog του Σταύρου Θεοδωράκη Protagon.gr (29/3/2011).

(6) Πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Νικολόπουλος διευκρινίζει από την αρχή τη προσωπική σχέση που τον συνδέει με τον Ποταμιάνο, αλλά και το Λαμπράκη. Αναφέρει σχετικά: «Καταρχήν, μία σημείωση επί προσωπικού: ο Ανδρέας Ποταμιάνος είναι πατέρας της γυναίκας μου και ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν νονός της. Αυτό είναι απαραίτητο να γίνει γνωστό και γιατί το επιβάλλει η δημοσιογραφική δεοντολογία (full disclosure) και επειδή εξηγεί το γιατί καταπιάνομαι με το θέμα».

(7) Πρόκειται για τις μαρτυρίες της Βέρας Σαμψών στην εκπομπή «Το Κουτί της Πανδώρας – Ο Φάκελος της Κύπρου μέρος 1» σε δύο ξεχωριστά βίντεο. (Δες το πρώτο και τρίτο βίντεο της ανάρτησης), Απόσπασμα από την κατάθεση της Β. Σαμψών στην Επιτροπή περιέχεται στο άρθρο του Δρουσιώτη. Αναφέρεται επίσης μια ραδιοφωνική της συνέντευξη στον Χατζηνικολάου.

(8) Το ίδιο αμφισβητήσιμη (για πολλούς λόγους) μπορεί να θεωρηθεί και η υπερασπιστική του Λαμπράκη μαρτυρία του αρχι-πραξικοπηματία Αριστ. Παλαίνη, όπως την καταθέτει στο Βαξεβάνη. (Δες σχετικά το πρώτο βίντεο της ανάρτησης).

(9) Δες σχετικά το άρθρο του Μ. Ιγνατίου: "Αποκαλύψεις για το ρόλο της ΕΟΚΑ Βʼ στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου"

(10) Επιθετικοί προσδιορισμοί που χρησιμοποιεί ο Κουλίας για τους χουντικούς πραξικοπηματίες στην αγόρευση του.(Δες το δεύτερο βίντεο της ανάρτησης).

(11) Οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο θα διεξαχθούν στις 22 Μαίου 2011

12 σχόλια:

  1. Φοβερά κατατοπιστική η ανάρτηση, έτσι εξηγείται και η σταση Κουλία-Σιζόπουλου σε τούτη την υπόθεση. Θέλουν να θολώσουν τα νερά τόσο που να είναι αδύνατο να "ξεθολώσουν" στο μέλλον.
    Στη μόνη ανάρτηση που εκαμα για τον φάκελο της Κύπρου (http://newgreekcypriot.blogspot.com/search/label/%CE%A6%CE%91%CE%9A%CE%95%CE%9B%CE%9F%CE%A3%20%CE%A4%CE%97%CE%A3%20%CE%9A%CE%A5%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%A5) εξέφρασα κι εγώ την απορία μου για τις πανηγυρικές δηλώσεις του Κουλία τότε...
    Προσωπικά θεωρώ ότι τον φάκελο, όχι μόνο της προδοσίας αλλά όλης της εικοσαετίας των δεινών της Κύπρου (1954-1974), τον έχει ήδη ανοίξει ο Δρουσιώτης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπράβο φίλε, πολύ καλή παρουσίαση και πλήρως κατατοπιστική. Την κράτησα στο αρχείο μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΟΥΤΟΠΟΣ


    Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ


    ΨΗΦΟΣ

    ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ


    (Επαρχία Λευκωσίας)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...