Συζητώντας την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις

Συζητώντας την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις
Δυο σημαντικές πολιτικές εκδηλώσεις στη Λευκωσία

Το περιεχόμενο των βίντεο

Το πρώτο βίντεο καταγράφει τις εισηγήσεις των έξι ομιλητών της δικοινοτικής εκδήλωσης στο Ινστιτούτο Γκαίτε στη Λευκωσία, ενώ το δεύτερο τη συζήτηση με το κοινό που ακολούθησε.
Το τρίτο βίντεο καταγράφει τη διάλεξη που έδωσε ο Ιμμάνουελ Βάλλερσταϊν στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

----------------------------------------------

Δικοινοτική εκδήλωση στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Λευκωσίας (στη νεκρή ζώνη)

Η Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης «Ενωμένη Κύπρος» οργάνωσε την δικοινοτική εκδήλωση:
"Συζήτηση για την παγκόσμια κρίση, τα κοινωνικά κινήματα και τις εξεγέρσεις"
την Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011.
Ομιλητές:
Σενέρ Elcil, Γενικός Γραμματέας KTOS συνδικαλιστική οργάνωση Δασκάλων
Νίκος Γρηγορίου, Υπεύθυνος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, ΠΕΟ
Niyazi Kizilyürek, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
Νίκος Τριμικλινιώτης, Επίκ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Λευκωσίας / PRIO Cyprus Centre
Άρης Σήτας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κέιπ Τάουν
Immanuel Wallerstein, Senior Research Scholar, Πανεπιστήμιο Yale
Συντονίστρια :
Δρ. Umut Bozkurt

------------------------------------------------

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας φιλοξενεί και τιμά τον Immanuel Wallerstein

Το Πανεπιστήμιο τίμησε τον διακεκριμένο στοχαστή-κοινωνιολόγο Immanuel Wallerstein (Ιμμάνουελ Βάλλερσταϊν), επίτιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Yale και συντονιστή της ερευνητικής ομάδας που μελετά τις πολώσεις του παγκοσμίου συστήματος τα τελευταία 500 χρόνια. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί με την έκδοση σχετικού βιβλίου μέχρι το τέλος του χρόνου.
Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας τίμησε τον καθηγητή Wallerstein για την πρωτοποριακή συνεισφορά του στις κοινωνικές επιστήμες σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 3 Μαρτίου στην αίθουσα UNESCO.
Με την ευκαιρία αυτή, ο σημαίνων στοχαστής και συγγραφέας σημαντικών βιβλίων όπως το «The Modern World System», έδωσε διάλεξη με θέμα «Παγκόσμια Κρίση, Κινήματα και Εξεγέρσεις». Η διάλεξη ήταν ανοικτή στο κοινό.

-------------------------------------------------------

Λίγα λόγια για την ακαδημαϊκή ζωή και το συγγραφικό έργο του καθηγητή Ιμμάνουελ Βαλλερστάϊν

Ο Immanuel Wallerstein γεννήθηκε το 1930 στη Νέα Υόρκη. Σπούδασε κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, απ' όπου και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα (1959). Στο ίδιο πανεπιστήμιο δίδαξε έως το 1971, ενώ από το 1976 έως το 1999 διετέλεσε επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Binghamton και, παράλληλα, διευθυντής του "Fernand Braudel", του διάσημου ερευνητικού κέντρου "για τη Μελέτη των Οικονομιών, των Ιστορικών Συστημάτων και των Πολιτισμών". Από το 2000, είναι επίτιμος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Yale.
Το 1974 εκδίδει τον πρώτο τόμο του -προς το παρόν τρίτομου και υπό ολοκλήρωση- έργου του "The Modern World System", το οποίο και θα τον καταστήσει κύριο ανανεωτή της νεομαρξιστικής σκέψης. Στην ίδια δεκαετία, και αφού έχει προηγουμένως συμμετάσχει ενεργά στο μεταρρυθμιστικό κίνημα της αμερικανικής πανεπιστημιακής κοινότητας του 1968, θα στρέψει, επιπλέον, το ενδιαφέρον του στη μελέτη των "αντισυστημικών" κινημάτων, όρος του οποίου η πατρότητα του ανήκει.

----------------------------------------------------

Και οι δυο εκδηλώσεις συνέπεσαν χρονικά με το δεύτερο μεγαλειώδες συλλαλητήριο «κοινοτικής ύπαρξης» των Τουρκοκυπρίων που πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Ινονού της τ/κ Λευκωσίας στις 2 Μαρτίου 2011.
Ακολουθεί το άρθρο του Επίκουρου Καθηγητή Δικαίου και Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Νίκου Τριμικλινιώτη, το οποίο πέραν της πολύ εύστοχης ανάλυσης των γεγονότων με τα οποία καταπιάνεται, αποτελεί κατά τη γνώμη μας, ένα σημαντικό βοήθημα για την κατανόηση των εισηγήσεων των ομιλητών των προαναφερομένων εκδηλώσεων. Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατή η μετάφραση (υποτιτλισμός) των δυο εκδηλώσεων από την αγγλική στη μητρική γλώσσα του κοινού (ελληνικά ή τουρκικά).

----------------------------------------

Συζητώντας την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις

του Νίκου Τριμικλινιώτη

Δύο μέρες μετά τις δυναμικές κινητοποιήσεις στη βορρινή Λευκωσία για "κοινοτική ύπαρξη" και εναντίωση στα μέτρα λιτότητας της τουρκικής κυβέρνησης, η συζήτηση για την επαναπροσέγγιση και την επανένωση της Κύπρου ήταν και πάλι στο επίκεντρο. Στις 2 του Μάρτη 2011 οι διαδηλωτές στο Βορρά φύσηξαν αέρα αλλαγής και μαζί σήκωσαν θύελλες από φωνές της αλληλεγγύης αλλά και της αντίδρασης. Μέσα στα πλαίσια του ζωντανού διαλόγου, στις 4 Μάρτη, η «Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης Ενωμένη Κύπρος» διοργάνωσε εκδήλωση με τίτλο: «Συζητώντας την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις». Καταλύτης για τη συνάντηση τούτη ήταν η παρουσία στην Κύπρο της ερευνητικής ομάδας υπό τον Ιμμάνουελ Βαλλερστάιν (Immanuel Wallerstein) (1) που μελετά τις πολώσεις στο κοσμοσύστημα τα τελευταία 400 χρόνια (βλ. Ο Immanuel Wallerstein στην Κύπρο http://thetrim1.blogspot.com/2011_02_01_archive.html ).
Η συνάντηση στο Γκαίτε, στον χώρο όπου εδώ και χρόνια τα κινήματα συναντιόμαστε, είχε διαφορετικό αέρα. Γέμισε ασφυκτικά η αίθουσα• προφανώς μαζεύτηκε ο κόσμος για να ακούσει τους εκλεκτούς ομιλητές, με προεξέχοντα τον Βαλλερστάιν, τον κατ’ εξοχή θεωρητικό των κοσμοσυστημάτων (world-systems). Ο διαφορετικός αυτός αέρας έδωσε μια άλλη νότα από την επικρατούσα κρύα και κυνική κατάσταση στο πολιτικό σκηνικό της χώρας μας. Ο αέρας της αλλαγής που φυσάει από τους νότιους και ανατολικούς γείτονες μας με όλες τις τρομακτικές αντιφάσεις και αμφίσημες πραγματικότητες διανοίγει προοπτικές και επιτρέπει νέες οπτικές σε σχέση με τις κινητοποιήσεις των τ/κ συμπατριωτών μας και ευρύτερα σε σχέση με το κυπριακό. Οι δε Νατοϊκοί βομβαρδισμοί στη Λιβύη μας υπενθυμίζουν ότι σε περιόδους κρίσης, ή αν θέλετε ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης ηγεμονίας, η αυτοκρατορία είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Το πάνελ αυτό έχει ενδιαφέρον σήμερα γιατί επιχείρησε να συνδυάσει θεωρία και δράση εξ ου και η παρουσία ακαδημαϊκών/θεωρητικών με ακτιβιστές και συνδικαλιστές, ενώ παράλληλα συνδύασε το τοπικό με το περιφερειακό και το παγκόσμιο. Έχω την αίσθηση ότι παρά την διαφορετικότητα στη προσέγγιση και οπτική, τον πολιτικό λόγο και τη ρητορική υπάρχει μια ενδιαφέρουσα διεισδυτική γραμμή που διαπερνά τις επιμέρους παρεμβάσεις, αν ειδωθεί το βίντεο (2) τούτο ως μια απόπειρα πολλαπλής ανάγνωσης της συγκυρίας.
Οι παρεμβάσεις των συνδικαλιστών (Σ. Ελτζιήλ και Ν. Γρηγορίου), και κυρίως του Σενέρ Ελτζιήλ (Şener Elcil), όσο και οι αναλύσεις των ακαδημαϊκών Άριστείδη Σήτα, Νιαζί Κιζιλγιουρέκ (Niyazi Kizilyürek) και Νίκου Τριμικλινιώτη έθεσαν το πλαίσιο ερμηνείας της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας στη χώρα μας. Ο Βαλλερστάιν μίλησε τελευταίος: «Δεν ήρθα να σερβίρω έτοιμες φόρμουλες, αλλά για να ακούσω», επέμενε. Εξάλλου, το προηγούμενο βράδυ είχε δώσει μια εντυπωσιακή διάλεξη δύο ωρών όπου ανέπτυξε τις βασικές του θέσεις ακριβώς για την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις στην παρούσα συγκυρία, (3) παραπέμποντας μάλιστα και στο κείμενο του δημοσίευσε στο New Left Review (4).
Η βραδιά δεν παρουσιάστηκε σε κανένα κανάλι. Η διαμεσολάβηση των ΜΜΕ και των συμφερόντων που αυτά εξυπηρετούν δεν αφήνει και πολύ χώρο στη δημόσια σφαίρα για διάλογο. Ασφυκτιούν οι κριτικές προσεγγίσεις, καθώς στραγγαλίζεται και εξοβελίζεται η άποψη που αμφισβητεί συθέμελα το ιδεολογικό σύστημα της «κυπριακής εξαίρεσης», κι ευρύτερα το αξιακό σύστημα που συνοδεύει τις ανταγωνιστικές και εκμεταλλευτικές σχέσεις. Κι όμως, ο επίπλαστος και στρεβλός κόσμος των ΜΜΕ και του πολιτικού μας συστήματος, ο οποίος ασφαλώς διαθέτει ισχυρούς μηχανισμούς αναπαραγωγής και ανακύκλωσης τους στείρου πολιτικού λόγου, βιώνει πλέον σε οριακές στιγμές. Η κριτική γεννιέται από καταστάσεις που ωθούν σε συνεχείς ρήξεις και αμφισβητήσεις του στάτους κβο. Εξάλλου ζούμε τις μέρες μιας κιτς προεκλογικής περιόδου γεμάτης ανούσιους θεατρινισμούς και άκρατης δημαγωγίας – π.χ. γελοίες δημοσιογραφικές διασκέψεις σε βενζινάδικα ή σαχλές ατάκες.
Η συνάντηση αυτή λοιπόν επιχείρησε να συζητήσει την κρίση, τα κινήματα και τις εξεγέρσεις στην περιοχή μας, να κατανοήσει το νόημα των τ/κ εξεγέρσεων, τις δυσκολίες στη συνεννόηση ε/κ και τ/κ και να θέσει την κυπριακή κατάσταση εντός ενός ευρύτερου πλαισίου. Ανέδειξε τόσο τις προοπτικές, όσο και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία και ως πολιτικά δραστηριοποιημένοι πολίτες, ταγμένοι στην υπόθεση της υπέρβασης του διαμελισμού. Στο βίντεο αυτό διακρίνονται σημεία σύγκλισης, απόκλισης, τα κενά και οι δυσκολίες στο διάλογό μας, ως κίνημα πολιτών ταγμένο στην υπόθεση της επανένωσης, το οποίο παράλληλα επιχειρεί να κατανοήσει και να συμμετάσχει στα πλανητικά και περιφερειακά ζητήματα. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τι λένε οι εισηγητές.
«Δεν είμαι παρά ένας απλός δάσκαλος δημοτικού». Έτσι ξεκίνησε την ομιλία του ο Ελτζιήλ (5) για να ανοίξει το πλαίσιο της συζήτησης: οι τ/κ διεξάγουν αγώνα επιβίωσης και για αυτό δεν έχουν άλλη επιλογή από το να προχωρήσουν μπροστά – αν ολιγωρήσουν απλά θα απορροφηθούν από την Τουρκική υπερ-παρουσία. Πρέπει να συνεννοηθούμε μεταξύ μας και πρέπει να κινητοποιηθούμε, τ/κ και ε/κ. Οι τ/κ έκαναν ένα αποφασιστικό βήμα. Απαιτείται όπως συναντηθούμε κάπως, αν θα έχει συνέχεια και αίσιο τέλος αυτό το κύμα κινητοποιήσεων.
«Όλοι οι αγώνες είναι για αξιοπρέπεια και αναγνώριση», επιμένει ο Νιαζί, αρνούμενος τους όρους της κυνικής προσέγγισης που θέλει τους τ/κ να κινητοποιούνται μόνο και μόνο για την «πούγκα τους». Ασφαλώς, σ’ αυτό το σημείο ο Βάλλερσταϊν επιστρέφει με ακριβώς αντίθετη γνώμη: «Στον καπιταλισμό όλοι θέλουν να είναι όπως η Δανία στο παγκόσμιο σύστημα - μια πλούσια χώρα με υψηλές οικονομικές απολαβές και καλό βιοτικό επίπεδο. Το πρόβλημα είναι ότι με το υφιστάμενο ανταγωνιστικό και εκμεταλλευτικό σύστημα είναι αδύνατο για όλες τις χώρες να είναι όπως η Δανία». Αντιστρέφοντας λοιπόν την προσέγγιση του Νιαζί, σε αυτή την παρέμβαση του λοιπόν ο Αμερικανός στοχαστής, απαντά με το κλασσικό εικονοκλαστικό: Τι πιο φυσιολογικό για τον καθένα να θέλει να έχει καλύτερο βιοτικό επίπεδο, τι πιο ορθολογιστικό από τους οικονομικούς αγώνες; Ο ίδιος ο Νιαζί σε άλλη δημόσια παρέμβαση του υπενθύμισε ότι για τις μάζες των φτωχών η Γαλλική επανάσταση έγινε πρώτιστα για το ψωμί και κατά δεύτερο λόγο για την ισότητα και την ελευθερία.
Η εισήγηση του Βαλλερστάιν αποτελούσε συνέχεια της διάλεξης που έδωσε την προηγούμενη μέρα στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (6) και των θέσεων του για τη δεύτερή Αραβική εξέγερση (7) : Στη δεύτερή του παρέμβαση μετά τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς θεωρεί ότι πρόκειται για απόπειρα αποπροσανατολισμού και διακοπής της κολλητικής και εντεινόμενης Αραβικής εξέγερσης που επεκτείνεται στην περιοχή. Η έκρηξη στη γειτονιά μας αποτελεί τοπική/περιφερειακή έκφανση καθεστώτων η οποία ωστόσο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του παγκόσμιου όλου, της κρίσης ηγεμονίας του συστήματος.
Ο Κύπριος διανοούμενος, ερχόμενος από τη Νότια Αφρική, Αριστείδης Σήτας, (8) μας μίλησε για την «αλαζονεία των συγγενών μας». Κι αυτό δεν είναι μόνο σχήμα λόγου, είναι μια έκκληση να ξανασκεφτούμε τη συλλογική ευθύνη να ανατρέψουμε τα στεγανά και τα στερεότυπα που προκαλεί η προσαρμογή μας στο διχοτομικό στάτους κβο στο οποίο στηρίζεται το υπερτροφικό μας εθνικό εγώ. Από το «εξεγερμένο Durban», όπως τόσο εύστοχα χαρακτήρισε εκείνη την νοτιοαφρικανική πόλη ο Σήτας στο ομώνυμο μυθιστόρημά του (Mutinous Durban: A Romance) επιχείρησε μια ενδοσκόπηση της περιοχής μας, όπου η αίσθηση μιας αμφίσημης εξέγερσης χρίζει ερμηνείας και κατανόησης. Στην ακρωτηριασμένη και βαθιά διαιρεμένη κοινωνία μας νοτίως του συρματοπλέγματος, διαισθητικά τουλάχιστον έρχονται οι κραδασμοί από τον βορρά, αλλά και από τους γείτονές μας που για χρόνια θέλαμε να απομακρυνθούμε. Το ότι «κάτι γίνεται απέναντι», κι ότι κάπως συνδέεται με τις αναταραχές στον κόσμο είναι πασιφανές στον καθένα. Το ζήτημα είναι πώς και γιατί, κι αν αυτό ανοίγει προοπτικές για την επανένωση.
Τέλος, μιας και ήμουν ομιλητής στην εκδήλωση, θα καταλήξω με τις δικές μου σκέψεις που συνεχίζουν από κεί που μας αφήνει ο Σήτας. Σήμερα, 8 χρόνια μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων και 7 μετά το δημοψήφισμα, οφείλουμε να ξανασκεφτούμε λίγο τα πράγματα. Ο χρόνος στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα δεν είναι ποτέ ουδέτερο πράγμα, είναι πολιτικό μέσο που επιδρά καταλυτικά στα γεγονότα. Αναφορικά με την ερμηνεία των τ/κ εξεγέρσεων, έχω ήδη τοποθετηθεί, ότι πρόκειται τόσο για οικονομικά, όσο για πολιτικο-κοινωνικά αιτήματα – εξ ου και τους προσομοίασα με τους Ζαπατίστας (βλ. http://www.epanenosi.com/index.php/archives/1190 και «Το μήνυμα των Κυπρίων Ζαπατίστας: πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αναγνώσεις του τ/κ παλλαϊκού κινήματος» http://falies.com/2011/01/30// ).
Αυτό που με απασχόλησε εδώ είναι το ερώτημα που πολλοί τ/κ φίλοι μου θέτουν επίμονα, και δικαιολογημένα: «Γιατί δεν εξεγείρονται και οι ε/κ; Φανταστείτε αν στην άλλη μεριά του συρματοπλέγματος είχαμε άλλους τόσους ε/κ να αγωνίζονται στους δρόμους για την επανένωση τι θα γινόταν!» η απάντηση σε αυτό βασανιστικό ερώτημα θα αποτελούσε και μια μείζονος σημασίας απάντηση- πράξη για το δικοινοτικό κίνημα επανένωσης.
Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στα δεδομένα που πηγάζουν από τις διαιρετικές δομές της κοινωνίας μας τα τελευταία 50 χρόνια, και ιδιαίτερα με τον κλιμακούμενο διαχωρισμό από το 1964 και κυρίως μετά το 1974. Αφενός δομούνται συγκεκριμένοι μηχανισμοί, συμφέροντα και ιδεολογίες που αναπαράγουν το διαχωρισμό της χώρας σε δύο. Η δε απόσταση των δύο τμημάτων της κοινωνίας που έχουν αποκοπεί αναπαράγει κι αυτή από μόνη της τους δικούς της κοινωνικούς/πολιτικούς και οικονομικούς σχηματισμούς. Αφετέρου, το χάσμα τούτο εξοβελίζει, αποπροσανατολίζει και αποσταθεροποιεί ακόμα και αυτούς που θέλουν να μετέχουν στα «κοινά» της «άλλης» κοινότητας. Έτσι η λεγόμενη «πολιτική στιγμή» της κάθε κοινότητας-κοινωνίας που συγκοινωνεί κάπως ή που τέμνεται της άλλης διαφέρει καθώς η «συγκοινωνία» τούτη που βασίζεται στην επικοινωνία είναι ατελής, συχνά στρεβλή και ασυγχρόνιστη. Τα δύο τεμνόμενα αλλά αποκομμένα τμήματα της κοινωνίας μας λειτουργούν σαν στρεβλωτικά κάτοπτρα κι έτσι ακόμα και τα κινήματα που θεωρητικά και πρακτικά παραμένουν ταγμένα στον ίδιο σκοπό και στόχο, λειτουργούν πολλές φορές ασυγχρόνιστα, ασυντόνιστα και αντιφατικά. Το γεγονός ότι η γλώσσα αποτελεί εμπόδιο, δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα: Ο υπό δημιουργία «κοινός δημόσιος χώρος» παραμένει κατ’ ανάγκη ως επί το πλείστον στα αγγλικά. Ενώ λοιπόν τα τ/κ κινήματα υπό την ηγεσία των συνδικάτων βρίσκονται στους δρόμους ενάντια στο οικονομικό πακέτο της τ/κ Δεξιάς και ευρύτερα ενάντια στη κατακλυσμική παρουσία της Άγκυρας στο βορρά που ολοφάνερα απειλεί την κοινοτική ύπαρξη των τ/κ, στο νότο έχουμε μια πολύ διαφορετική κατάσταση. Στο μέσο της θητείας του πρώτου αριστερού προέδρου που είχαμε ποτέ στη χώρα και στο μέσο μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης, αυτοί που βρίσκονται στους δρόμους είναι η εθνικιστική Δεξιά και οι ρατσιστές που κατηγορούν τον Χριστόφια για υποχωρητικότητα στο κυπριακό και για την παρουσία μεταναστών στη χώρα.
Κι όμως πρέπει επιτέλους να συνεννοηθούμε. Πρέπει το κίνημα να συναντηθεί, να επανενωθεί για να επανενώσει και τη χώρα μας. Δεν έχουμε και πολύ χρόνο. Πριν να είναι αργά.
---------------------------------------------------------
(1) Το τελευταίο του βιβλίο μεταφρασμένο στα ελληνικά τιτλοφορείται, Για να καταλάβουμε τον κόσμο μας, (μετάφραση - επιμέλεια Σπύρος Μαρκέτος) εκδ. Θύραθεν, 2009.

(2) Τα βίντεο της ανάρτησης είναι συνολικά τρία. Το πρώτο και το δεύτερο περιλαμβάνουν την εκδήλωση της 4ης Μαρτίου 2011 στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Οι ομιλίες των εισηγητών περιλαμβάνονται στο πρώτο και η συζήτηση με το κοινό στο δεύτερο.

(3) Ένα αξιόλογο σχόλιο με αφορμή την ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας έγραψε ο Αντώνης Μπαλασόπουλος, βλ. Σκέψεις με αφορμή την ομιλία του Immanuel Wallerstein στην Κύπρο http://radicaldesire.blogspot.com/2011/03/immanuel-wallerstein.html

(4) “STRUCTURAL CRISES”, NLR 62, March-April 2010, pp. 133-142, το οποίο έχει μεταφράσει ο Αντώνης Μπαλασόπουλος για τα Σύγχρονα Θέματα, και το έχει αναρτημένο στο μπλοκ του http://radicaldesire.blogspot.com
(5) Ηγέτης του μαχητικότερου τ/κ συνδικάτου ΚΤΟΣ των δασκάλων. Immanuel Wallerstein-Η δεύτερη αραβική εξέγερση, http://radicaldesire.blogspot.com/2011/02/immanuel-wallerstein.html
(6) Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνεται στο τρίτο βίντεο.
(7) Immanuel Wallerstein-Η δεύτερη αραβική εξέγερση, http://radicaldesire.blogspot.com/2011/02/immanuel-wallerstein.html
(8) Διαπρέπει σαν καθηγητής κοινωνιολογίας στις «Παγκόσμιες Σπουδές» (Global studies) που προσφέρει ένα πρωτοποριακό σύστημα μάθησης σε επίπεδο Μάστερ και διδακτορικό στο Freiburg (Γερμανία), Cape Town (Νότια Αφρική) και Νέο Δελχί (Ινδία). Επίσης, ο Σήτας είναι ένας γνωστότερους ποιητές της χώρας και υπήρξε σεναριογράφος , σκηνοθέτης στα θέατρο της αντίστασης στο στυγερό απαρτχάιντ.