10 Μαρ 2012

Peter Loizos 1937 - 2012



Peter Loizos 1937 - 2012

Είναι το δεύτερο κατά σειράν αφιέρωμα μας στη μνήμη μιας μεγάλης προσωπικότητας κυπριακής καταγωγής. Πρόκειται για το μεγάλο Ανθρωπολόγο
Καθηγητή στο LSE Peter Loizos, γεννημένο στο Λονδίνο από πατέρα Κύπριο και Ιρλανδή μητέρα.  Ο μεγάλος αυτός επιστήμονας θα γνωρίσει την Κύπρο σε ηλικία 29 ετών για να συνδέσει από τότε τη ζωή και το ερευνητικό του έργο με τη μοίρα του προσφυγικού χωριού του Αργάκι.
Το αφιέρωμα όπως συνήθως αποτελείται από δύο μέρη:
  1. video από την οπτικοακουστική συλλογή του Πανεπιστημίου Κέιμπριτς. Πρόκειται για συνέντευξη του Λοίζου που παραχώρησε για τις ανάγκες του Πανεπιστημίου στις 14 Σεπτεμβρίου 2002. Αναφέρεται στη ζωή και την εκπαίδευση του, αλλά και στη διδασκαλία του στο LSE όπως και την ανθρωπολογική του έρευνα στην Κύπρο. Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στον Alan Macfarlane και διαρκεί γύρω στο 80 λεπτά.
  2. Τα κείμενα που ακολουθούν με βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία του αξέχαστου καθηγητή.*
 Α.Κ. 

* Είχα την τύχη να τον γνωρίσω στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2002, κατά τη διάρκεια των εργασιών ιστορικού συνεδρίου στο ΕΙΕ, με διοργανωτή τον καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη.

---------------------------------------------------

Aπεβίωσε ο ανθρωπολόγος Peter Loizos

Σε ηλικία 75 ετών απεβίωσε την Παρασκευή, 2 Μαρτίου, ο καθηγητής ανθρωπολογίας Peter Loizos, έπειτα από άνιση μάχη με την επάρατη νόσο.
Ο Loizos υπήρξε καθηγητής Ανθρωπολογίας στο London School of Economics (LSE) για περισσότερα από 30 χρόνια (1969-2002), με το ακαδημαϊκό του έργο να εστιάζει στην Κύπρο, απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας του. Το έργο του θεμελίωσε τη μελέτη των κοινωνικών επιστημών στο νησί και δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως θεωρείται ο «πατέρας της ανθρωπολογίας της Κύπρου».


Το 2009, ο Peter Loizos παραχώρησε μια συνέντευξη στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ [17/05/2009], περιγράφοντας τη ζωή και την αρχή της απασχόλησής του με την πολιτική και την εθνογραφία της Κύπρου:
«Γεννήθηκα στο Λονδίνο το 1937, η μητέρα μου ήταν μισή Ιρλανδή μισή Σκοτσέζα και ο πατέρας μου Ελληνοκύπριος. Μεγάλωσα με τη μητέρα μου και με το μακρύ επώνυμο Παπαλοΐζου. Μη έχοντας στενή σχέση με τον πατέρα μου δεν είχα τίποτα για να γεμίσω αυτό το άδειο κουτί του ονόματός μου. [...] Τον πατέρα μου, τον είχα συναντήσει ελάχιστες φορές [...]. Το 1966 έκανα αυτό το ταξίδι με το πλοίο στην Κύπρο, έχοντας από πριν βεβαιωθεί με τον πατέρα μου ότι υπάρχει κάποιο χωριό, ένας τόπος με όνομα και συγγενείς. Μου είχε δώσει τα ονόματα κάποιων συγγενών και πρέπει να τους είχε γράψει, αναγγέλλοντας την άφιξή μου. Αργότερα ήρθα ξανά στην Κύπρο για έρευνα, όταν είχα απομακρυνθεί από τον κινηματογράφο και επέστρεψα στο Πανεπιστήμιο, κάτι που με έκανε ευτυχισμένο. Και πήρα το πράσινο φως από το Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του LSE, που βρήκε ενδιαφέρουσα την πρότασή μου για μια μελέτη στην Κύπρο. [...] Δεν είχα βέβαια φανταστεί πως θα με οδηγούσε σε ένα έργο ζωής… Οδήγησε σε ένα διδακτορικό, σε μια θέση στο ακαδημαϊκό προσωπικό του LSE και σε μια ζωή αφιερωμένη στη μελέτη της Κύπρου».
Ο Peter Loizos μελέτησε τις κοινωνικές αλλαγές που έφερε ο εκτοπισμός του ’74 [«όφειλα να ασχοληθώ με το θέμα των προσφύγων», είχε πει στην ίδια συνέντευξη] και εξέτασε τις επιδράσεις του εκτοπισμού στην υγεία [ψυχική και σωματική] των Ελληνοκυπρίων προσφύγων.
Ανάμεσα σ’ άλλα, έγραψε τις μελέτες «Iron in the Soul: Displacement, livelihoods and health in Cyprus», 2008, «Hearts as well as Minds: wellbeing and illness among Greek Cypriot refugees» 2007, «The Heart Grown Bitter: A Chronicle of Cypriot War Refugees» 1982.

-------------------------------------------------

Σημείωση – σχόλιο της Αγγελίνας Σωτηρίου στο πιο πάνω κείμενο

Τον είχα συναντήσει όλες κι' ολες 2 φορές στο Ιντερκολετζ -τώρα Πανεπιστήμιο Λευκωσίας με αφορμή κάποια συνέδρια και σε μια σε παρουσίαση βιβλίου του στη Λεμεσό. Είχαμε ομως ανταλλάξει αρκετά μηνύματα με αφορμη καποιες ερευνητικές μου εργασίες στις οποίες εκανα αναφορές στη δουλειά του που ιδιαίτερα για την οποία τρέφει ιδιαίτερο σεβασμό και αγάπη ο καθηγητής μου ο οποιος εχει επίσης ασχοληθεί με το ανθρωπολογικό φιλμ μέσα στα πλαίσια της Εθνομουσικολογίας. Τελευταία φορά περσι το καλοκαίρι που του ζητησα την άδεια να χρησιμοποιησω καποια αποσπασματα απο την ταινία "Η Σοφία και οι δικοί της". Οχι μονο μου έδωσε την άδεια του με ιδιαίτερη χαράκαι μας ευχηθηκε καλη επιτυχία αλλά μου έστειλε το όνομα και το τηλεφωνο του χωριανού του απο το Αργάκι που είχε το φιλμ σε ψηφιακή μορφη (το δικό μου αντίγραφο ηταν σε αναλογική βιντεοκασσετα) και με παρακάλεσε να κοινοποιήσω την εκδήλωση στην ιστοσελίδα των εκτοπισθέντων απο το Αργάκι.
Ειναι αλήθεια πως είναι απο τους ανθρώπους που έβαλαν την Κύπρο στο χαρτη της Ανθρωπολογικής έρευνας. Μεγαλύτερη συμβολη είχε στον χώρο του Ανθρωπολογικου ντοκυμαντέρ της Πολιτικής Ανθρωπολογίας και της Μελέτης των Εκτοπισμένων μετά την Εισβολή του 74.
Πιθανότατα να μην είναι ο πατέρας της Κυπριακης Ανθρωπολογίας καθως προηγήθηκε ο Ιωάννης Περιστιάνης μια πολυ σημαντική προσωπικότητα αντιγράφω παρακάτω απο http://nekatomata.blogspot.com... Οι σειρές των διαλέξεων αυτών αφιερώνονται στη μνήμη του Ιωάννη Περιστιάνη για συγκεκριμένους λόγους. Ο Ιωάννης Περιστιάνης, σε διεθνές επίπεδο, συνέβαλε πρωταρχικά και ουσιαστικά, στην οριοθέτηση ενός ειδικού πεδίου επιστημονικής έρευνας, που είναι γνωστό ως Μεσογειακή ανθρωπολογία. Στα πλαίσια της ιδιαίτερης του πατρίδας καθόρισε την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας και «τοποθέτησε την Κύπρο στο χάρτη των Κοινωνικών Επιστημών». Η ανθρωπολογική μελέτη των κοινωνικών αξιών στην Κύπρο, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Πιτσιλιάς (και ειδικότερα στο χωριό Άλωνα), συνιστά ένα ποιοτικό και γόνιμο ορόσημο και η δράση του κατά την περίοδο 1969-1974 για την οργάνωση της κοινωνικής έρευνας στην Κύπρο αποτελεί θεμελιακή συμβολή στην εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών στη μελέτη της κυπριακής κοινωνίας. Γι’ αυτούς τους λόγους, ο Ιωάννης Περιστιάνης δίκαια θεωρείται ως ο πατέρας των κοινωνικών επιστημών στην Κύπρο.
Για την όλη δράση του ο Ιωάννης Περιστιάνης χαρακτηρίστηκε από ξένο κοινωνικό επιστήμονα ως «ο πρώτος Έλληνας ανθρωπολόγος, που εμφανίσθηκε μετά τον Ηρόδοτο». Οι κοινωνικές του έρευνες συνέβαλαν στη δημιουργία της προαναφερθείσας σχολής σκέψεως στην κοινωνική ανθρωπολογία, λόγω «της εκλέπτυνσης του θεωρητικού του προβληματισμού» και «της ευαισθησίας στο χειρισμό της φαινομενολογίας των κοινωνικών αξιών».
Η εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών ως νέου κλάδου στην Κυπριακή κοινωνία είναι επίσης ζηλευτό επίτευγμα του Ιωάννη Περιστιάνη. Διωγμένος το 1967 από την χούντα των Αθηνών από το Ελληνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) «που ως εμπειρογνώμων της UNESCO υπήρξε ο ιδρυτής» και ο «πρώτος εμπνευσμένος διευθυντής» (1960-67), ο Ιωάννης Περιστιάνης εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, όπου και πάλι με την βοήθεια της UNESCO ίδρυσε το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, με την υποστήριξη του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Περιστιάνη κατά την περίοδο 1969-1974, το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της Κύπρου δημιούργησε τις προϋποθέσεις και τις ευκαιρίες για νέους κοινωνικούς επιστήμονες και τους πρόσφερε τις δυνατότητες για καθιέρωση της βασικής κοινωνικής έρευνας στο νησί μας. Ο στόχος του για καθιέρωση των κοινωνικών ερευνών ως επιστημονικού κλάδου με κυπριακή θεματολογία εκπληρώθηκε πλήρως. Δυστυχώς δεν είχε συνέχεια λόγω της τραγωδίας της τουρκικής εισβολής και λόγω της συστηματικής αντίδρασης συντηρητικών κύκλων στην ιδέα της καθιέρωσης της κοινωνικής έρευνας στον τόπο. Ωστόσο, όπως τονίστηκε πολύ προσφυώς, «δικαίωση της προσπάθειας και της συνεισφοράς του ως πρωτοπόρου και σκαπανέα της κοινωνικής έρευνας στην μεγαλόνησο της Ανατολικής Μεσογείου υπήρξε ο αξιόλογος άμητος των επιστημονικών εργασιών των συνεργατών του στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, που είδαν τελικά το φως και συνέλαβαν στη θεμελίωση της βασικής έρευνας σε σχέση με την Κύπρο κυρίως στο χώρο της κοινωνιολογίας».
Αυτο δεν αναιρεί παντως την σημασία του έργου του Καθηγητή Loizos για την Κύπρο και για την Ανθρωπολογια.

R.I. P. Peter Loizos ......Οποιος εσιει δεντρον εσιει σιος


ΠΑΡΑΘΥΡΟ (Εφημερίδας ΠΟΛΙΤΗΣ) Μάρτιος 2012

--------------------------------------------------

Άλλα βιογραφικά στοιχεία για τον Peter Loizos


O Peter Loizos είναι ιρλανδικής και ελληνοκυπριακής καταγωγής. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης ντοκυμαντέρ για την τηλεόραση του BBC. Από το 1969 διδάσκει Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο London School of Economics. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα για την Κύπρο όπου πραγματοποίησε επιτόπια εθνογραφική έρευνα επί σειρά ετών. Κυριότερα έργα του: "The Greek Gift. Politics in a Cypriot Village" (Οξφόρδη: Blackwell 1975), "The Heart Grown Bitter. A Chronicle of Cypriot War Refugees" (Κέιμπριτζ: CUP 1981), (με Ε. Παπαταξιάρχη) "Contested Identities. Gender and Kinship in Modern Greece" (Princeton 1991). Έχει ασχοληθεί με το εθνογραφικό φιλμ, έχει γυρίσει μια σειρά από εθνογραφικές ταινίες και είναι συγγραφέας του "Innovation in Ethnographic Film. From Innocence to Self-consciousness: 1955-1985" (Manchester 1993). Υπήρξε επί σειρά ετών διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού "Man".

---------------------------------------------------- 

Το Αργάκι, πριν, τότε και τώρα

Από διάλεξη της κ. Άννας Μαραγκού, για το Αργάκι το χωριό του πατέρα του

Τύχη αγαθή έφερε και τον Πέτρο Παπάλοϊζο, τον γνωστότερο Peter Loizo, να έλκει την
καταγωγή του από το Αργάκι και το έργο του ως κοινωνικού ανθρωπολόγου είναι
σίγουρα σταθμός ανεπανάληπτος στην εξέλιξη της σύγχρονης ιστορίας του χωριού, ιδίως
τη μεταπολεμική. Σταθμός όχι μόνο για το Αργάκι αλλά και για τα άλλα χωριά που είναι
σήμερα στα κατεχόμενα εδάφη μας. Ο Πήτερ περιγράφει στα βιβλία του έναν ένα τους
ανθρώπους του χωριού του, αλλά και τις πραγματικότητες και τα γεγονότα με το μάτι και
την ασφάλεια του επιστήμονα κοινωνιολόγου. Τι ήταν αυτό που ένωνε τους συχωριανούς
και τι τους διαχώριζε,  ποιοι ήταν οι φόβοι και οι ανασφάλειες εκατέρωθεν,  πώς οι
λεκτικές παρεξηγήσεις και η απουσία εμπιστοσύνης ανάμεσα στους χωριανούς -  που
σίγουρα δεν πηγάζουν από τους ίδιους αλλά από τις ηγεσίες-  έφεραν πολλές φορές
ολέθρια αποτελέσματα.  Τρία βιβλία δικά του –  το ένα μόλις πρόσφατα έχει
κυκλοφορήσει-  ασχολούνται με το χωριό και τον κόσμο του,  τα προβλήματα,  τους
διχασμούς, την προσφυγιά και το μαράζι του κόσμου. Ο κόσμος του Αργακιού, ιδιαίτερα
μέσα από τη φωτογραφική αποτύπωση του Πήτερ έχει καταγραφεί.  Τα πρόσωπα,  τα
διαπεραστικά μάτια,  τα νοσταλγικά χαμόγελα και οι αμίμητες εκφράσεις που
αποκαλύπτουν κόσμους και ψυχές είναι πια μέρος της ιστορίας αυτού του νησιού.
Μελλοντικοί μελετητές θα εκτιμήσουν πόσο σημαντικές είναι αυτές οι καταγραφές, πόσο
το σύνολο της ιστορίας είναι και η προσωπική ιστορία του καθενός από μας. 

Μάρτιος 2009

------------------------------------------------------ 

Το μεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλίο του Λοίζου : «Χρονικό της κυπριακής προσφυγιάς»

Χρονικό της κυπριακής προσφυγιάς

Συγγραφείς:   Peter Loizos
 Θέμα:  Πολιτικές επιστήμες
Εκδότης: Αλεξάνδρεια
Μετάφραση:  Σπύρος Μαρκέτος
Σελίδες:  273
Ημ. Έκδοσης: 01/09/2001

 Περιγραφή:

Τον Αύγουστο του 1974 οι περισσότεροι κάτοικοι του Αργακιού, ενός πλούσιου χωριού στη δυτική Κύπρο, εγκατέλειψαν τα σπίτια τους μπροστά στην προέλαση του τουρκικού στρατού. Μέσα σε λίγες μέρες είχαν γίνει πρόσφυγες πολέμου. Το βιβλίο αυτό εξιστορεί τη ζωή τους στο Αργάκι πριν το 74 τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς -το πραξικόπημα κατά του Μακάριου και την τουρκική εισβολή- που οδήγησαν στη φυγή τους, τέλος τον αγώνα τους για την επιβίωση και την οδυνηρή τους συνειδητοποίηση πως δεν επρόκειτο να γυρίσουν σύντομα στον τόπο τους, πως ήταν αναγκασμένοι να επωμιστούν την ταυτότητα του πρόσφυγα.

 Κριτική

Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της, μια μελέτη για τους πρόσφυγες που δημιούργησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο γίνεται και πάλι επίκαιρη: υπό το φως, αυτή τη φορά, του αμερικανικού πολέμου στο Αφγανιστάν...
Μολονότι ο τίτλος που επελέγη για την ελληνική έκδοση πιθανόν να αδικήσει το βιβλίο, μιας και ανακαλεί στερεότυπα που δεν κινητοποιούν πλέον τον Ελλαδίτη αναγνώστη, πρόκειται για μια εξαιρετική εθνογραφική μελέτη, γραμμένη την επαύριο της εισβολής.
Ο συγγραφέας, καθηγητής σήμερα στο LSE, ιρλανδο-κυπριακής καταγωγής, έρχεται σε επαφή με τον κόσμο της Κύπρου το 1966. Τότε αποφασίζει, παράλληλα με τον προσανατολισμό του προς την κοινωνική ανθρωπολογία, να γνωρίσει για πρώτη φορά το σόι του πατέρα του, το χωριό του, το Αργάκι της Μόρφου και τις ιστορίες του. Μια παράδοξη συνάντηση, που περιγράφεται με λαμπρό χιούμορ στο πρώτο κεφάλαιο.


Η διπλή ιδιότητα του «ξένου» και του «συγγενούς» τού δίνει την ευκαιρία, αφ ενός μεν, να εξετάζει με αντικειμενικότητα τις κοινωνικές λειτουργίες του μικρόκοσμου της κυπριακής επαρχίας, αφ ετέρου δε, να έχει πρόσβαση στο άβατο των οικογενειακών αλληλεπιδράσεων. Το «υλικό» που με αυτόν τον απρόσμενο τρόπο πέφτει στα χέρια του, τον ωθεί να το επιλέξει ως ερευνητικό αντικείμενο. Διαδοχικές έρευνες πεδίου, πριν από την εισβολή, θα πάρουν τη μορφή διατριβής (Το δώρο των Δαναών: Η πολιτική ζωή σε ένα χωριό της Κύπρου, 1975).
Αν και Κύπριος «εξ επιτεύξεως και όχι εξ αποδόσεως», η εισβολή θα τον συγκλονίσει. Βρίσκεται στο Λονδίνο έτοιμος να εκδώσει τη διατριβή του, όταν, «από τη μια μέρα στην άλλη, σχεδόν όλα όσα ανέφερα στις σελίδες του βιβλίου έπαψαν να έχουν σχέση με την τρέχουσα πραγματικότητα». Το χωριό «του» βρίσκεται πια πίσω από την «πράσινη» γραμμή και οι κάτοικοί του, πρόσφυγες.
Παρά την αρχική του ιδέα για ένα βιβλίο-ντοκιμαντέρ, επηρεασμένη από τη δουλειά του στο εθνογραφικό φιλμ, με την παράθεση αφηγήσεων και αποσπασμάτων, ο δικός του ρόλος, «ως αφηγητή και ερμηνευτή», επικράτησε. Αλλωστε, μας θυμίζει, «τα δεδομένα (...) σπανίως μιλούν εύγλωττα για τον εαυτό τους».
Ο «ακτιβισμός» δίνει λοιπόν τη θέση του στην ανθρωπολογική μελέτη. Η μικρή, παραδοσιακή κοινωνία που συγκροτούσαν οι χωρικοί πριν από τον ξεριζωμό τους εξετάζεται στην πορεία της κατά τη διάρκεια του αιώνα. Συνέχεια και αλλαγή, κοινωνική δομή και κοινωνική εξέλιξη παρουσιάζονται στο δεύτερο κεφάλαιο: Η εξέλιξη της κατοικίας, οι τρόποι ντυσίματος, διατροφής, καλλιέργειας, η μηχανοποίηση της γεωργικής παραγωγής, η κοινωνική διαστρωμάτωση και οι «ταξικές» αντιπαραθέσεις, οι γάμοι, τα προξενιά και οι προίκες, οι άντρες και οι γυναίκες, όλα εξετάζονται από την εθνογραφική ματιά του Λοΐζου, καταγραμμένα με γλαφυρό ύφος και βρετανικό χιούμορ. Ο συγγραφέας αποφεύγει πεισματικά, ακόμη και στις πιο θεωρητικές καταγραφές, την πολλές φορές «ξύλινη» επιστημονική γλώσσα.
Το ερμηνευτικό σχήμα του δεν αποτελεί πρωτοτυπία: Η σχετική αύξηση του πλούτου που δημιουργεί η μονοκαλλιέργεια εσπεριδοειδών και η παραγωγή τους για την αγορά, καθώς και η συμμετοχή πολλών νέων, μετά την ανεξαρτησία, στον κρατικό μηχανισμό εντάσσει τους κατοίκους σε σχήματα ευρύτερα από τον κλειστό κόσμο της κοινότητας (κράτος, έθνος, πολιτικά κόμματα κ.λπ.). Παράλληλα, οι εντάσεις αυτών των σχημάτων μεταφέρονται στο μικρόκοσμο του χωριού, επιβάλλοντας στους κατοίκους τη διαχείρισή τους, δημιουργώντας ισορροπίες εξαιρετικά επίφοβες.
Το 1973, κατά την τελευταία πριν από την εισβολή επίσκεψή του, ο Λοΐζος αντιλαμβάνεται τη μυστική βοή «των πλησιαζόντων γεγονότων». Η «ένοπλη αντιπολίτευση» της ΕΟΚΑ Β και ο οιονεί εμφύλιος στο νησί δημιουργεί εντάσεις δύσκολα διαχειρίσιμες από τους κατοίκους του Αργακιού. Η ερμηνεία της ένταξης κοινωνικά παραμερισμένων νέων στην παράνομη οργάνωση είναι ορθή, χωρίς να αποφεύγει πάντα τα στερεότυπα (και εύλογα: η ευθύνη τους για το πραξικόπημα και την εισβολή οδηγεί το συγγραφέα «να ανταλλάσσει σαρκασμούς με ανθρώπους από τους οποίους θα έπρεπε απεναντίας με κάθε τρόπο να αντλήσει πληροφορίες»).
Πώς βιώνουν το πραξικόπημα και την εισβολή, πώς συμπεριφέρονται δεξιοί ή αριστεροί, οι συλλήψεις και το κυνηγητό των μακαριακών, αλλά και η λειτουργία των δεσμών συγγένειας, φιλίας, εντοπιότητας ως δίχτυ προστασίας, τα βάσανα των αιχμαλώτων πολέμου, οι ωμότητες απέναντι σε Τουρκοκύπριους αμάχους κατά την εισβολή, όλα αυτά αποτελούν μέρος των αφηγήσεων των χωριανών.
Τον Αύγουστο του 74 σχεδόν όλοι φεύγουν από το χωριό μονάχα με τα ρούχα που φορούν, αναζητώντας καταφύγιο στα βουνά. Όλοι τους πίστευαν ότι φεύγουν για λίγες μέρες και σύντομα θα επιστρέψουν σπίτι τους. Οι περισσότεροι συνέχισαν να το πιστεύουν ενάμιση χρόνο μετά. Κάποιοι συνεχίζουν να το πιστεύουν και σήμερα -ή τουλάχιστον έτσι δηλώνουν δημόσια.
Σε αυτά τα κεφάλαια ο λόγος ανήκει στους ίδιους τους πρόσφυγες. Πώς βιώνουν τη νέα τους (προσωρινή, όπως πίστευαν) διαμονή, τη νέα τους κοινωνική θέση, τις σχέσεις και τις αντιλήψεις τους για τους άλλους πρόσφυγες και τους μη πρόσφυγες. Πώς εκμεταλλεύτηκαν τα μέτρα κρατικής πρόνοιας, πώς αναζήτησαν νέες επαγγελματικές κατευθύνσεις, πώς και μέσα σε ποιο πλαίσιο γίνονταν οι προσφυγικοί γάμοι κ.λπ.
Η πολιτική χειραγώγηση των προσφύγων, σε συνδυασμό με την οικονομική και προνοιακή πολιτική περιγράφονται σε αδρές γραμμές, κυρίως στο κεφάλαιο όπου παρουσιάζεται η διαμάχη (ανάμεσα στην ΕΔΕΚ και τα άλλα κόμματα, κυρίως) σχετικά με την οργάνωση των προσφύγων ανάλογα με τον τόπο καταγωγής ή διαμονής -κρίσιμος παράγοντας, που διατηρεί ή διαλύει τον προϋπάρξαντα κοινωνικό ιστό και δημιουργεί ομάδες πίεσης με κοινά συμφέροντα.

Η αφήγηση των προσφύγων, η εμμονή τους στις περιουσίες που έχασαν και στην κοινωνική τους υποβάθμιση εύκολα μπορούν να παρερμηνευτούν, από την ανάλυση όμως γίνεται, νομίζω, φανερό ότι η αναφορά στα «σπίτια» που χάθηκαν λειτουργεί μετωνυμικά για τον «τόπο», την πατρίδα που χάθηκε, όσο κι αν ο Λοΐζος αποφεύγει τη χρήση τέτοιων όρων.
Αν θα μπορούσε να προσάψει κάτι στο συγγραφέα ο αναγνώστης, αυτό θα ήταν η στενά ανθρωπολογική του ματιά. Για παράδειγμα, η πολιτική συμπεριφορά των προσφύγων, ιδίως τον πρώτο καιρό, όταν αποτελούσαν ένα οιονεί επαναστατικό δυναμικό μέσα στην κυπριακή κοινωνία, που κυοφορούσε ανατροπές τόσο των εσωτερικών όσο και των διεθνών της ισορροπιών, παραμένει στο σκοτάδι. Ούτε καν τα εκλογικά αποτελέσματα στο Αργάκι παρατίθενται. Αλλες παραλείψεις αναγνωρίζονται με ειλικρίνεια στο εξαιρετικό παράρτημα περί μεθοδολογίας (π.χ. υποτίμηση του ρόλου της θρησκείας, της απουσίας των γυναικών από τη δημόσια ζωή του χωριού κ.λπ.).
Η μελέτη κλείνει με ένα κεφάλαιο γραμμένο ειδικά για την ελληνική έκδοση. Εκεί εξετάζονται οι αντιλήψεις και η νοοτροπία της δεύτερης γενιάς των προσφύγων, που δεν γνώρισαν ποτέ το χωριό το οποίο δηλώνουν, ακόμη, ως τόπο καταγωγής τους, καθώς και τα διαφοροποιημένα κίνητρα, που θα έκαναν τον καθένα να επιστρέψει ή όχι, αν του δινόταν η δυνατότητα. Εδώ η αντιμετώπιση της μνήμης γίνεται, φοβούμαι, αρκετά ανάλαφρα, προτείνεται μάλιστα η λήθη (και όλα τα συναφή: απάλειψη της αναφοράς στα κατεχόμενα από τα σχολικά βιβλία, τις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές κ.λπ.) ως παράγοντας γεφύρωσης των αντιθέσεων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Όμως ποια ειρήνη, ποια συμφιλίωση μπορεί να οικοδομηθεί χωρίς αλήθεια και δικαιοσύνη;

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 04/01/2002

-------------------------------------------------------

Περίληψη περιεχόμενου  του βιβλίου  «Χρονικό της κυπριακής προσφυγιάς»

Τον Αύγουστο του 1974 οι περισσότεροι κάτοικοι του Αργακιού, ενός πλούσιου χωριού στη δυτική Κύπρο, εγκατέλειψαν τα σπίτια τους μπροστά στην προέλαση του τουρκικού στρατού. Μέσα σε λίγες μέρες είχαν γίνει πρόσφυγες πολέμου. Το βιβλίο αυτό εξιστορεί τη ζωή τους στο Αργάκι πριν το '74 τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς -το πραξικόπημα κατά του Μακάριου και την τουρκική εισβολή- που οδήγησαν στη φυγή τους, τέλος τον αγώνα τους για την επιβίωση και την οδυνηρή τους συνειδητοποίηση πως δεν επρόκειτο να γυρίσουν σύντομα στον τόπο τους, πως ήταν αναγκασμένοι να επωμιστούν την ταυτότητα του πρόσφυγα.
Έλκοντας την καταγωγή του από το Αργάκι (όπου γεννήθηκε ο πατέρας του) κι έχοντας ήδη πραγματοποιήσει εθνογραφική έρευνα εκεί πριν το '74, ο Λοΐζος μπόρεσε να συνδυάσει την ανθρωπολογική οπτική και μεθοδολογία με την προσωπική ματιά τού συγγενή των χωριανών. Η σύνθεση των παρατηρήσεων "από τα έξω" και "από τα μέσα", που ο ίδιος ήταν σε θέση να κάνει, με τις αφηγήσεις των προσφύγων, που κατέγραψε σε προσωπικές συνεντεύξεις, δίνει μια ζωντανή, συγκινητική και διεισδυτική περιγραφή της δραματικής δοκιμασίας τους. Κανένας ανθρωπολόγος μέχρι τώρα δεν έχει καταδείξει με τόση οξύτητα τις εμπειρίες των θυμάτων πολέμου, αποκαλύπτοντας τι σημαίνει να γίνεται κανείς πρόσφυγας, να χάνει σπίτι, γη και περιουσία και μαζί τούς οικείους τρόπους της καθημερινής ζωής του.

-------------------------------------------------------------

ΞΑΝΑ-ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΙΚΟΝΕΣ

Ο Peter Loizos δίνει μια πρώτη «εικόνα» για τις εικόνες που θα δούμε στην έκθεση φωτογραφίας “Re-envisioning Cyprus”, μεταξύ 8 και 23 Δεκεμβρίου 2010, στην γκαλερί Πάνθεον

Η έκθεση που πρόκειται να παρουσιαστεί στα μέσα Δεκεμβρίου ασχολείται με τους διάφορους τρόπους που κοιτάζουμε, τόσο με τα μάτια όσο και με το μυαλό μας. Στα αγγλικά, η λέξη κλειδί για αυτή την πρόταση ήταν “Re-envisioning”, με την αναπόφευκτη συνέχεια “Cyprus”. Όμως αυτή η αγγλική λέξη δεν μεταφράζεται εύκολα στα ελληνικά… Έτσι, αυτό που ακολουθεί είναι τέσσερις παράγραφοι – απόπειρες μετάδοσης των εννοιών και των ερμηνειών της λέξης αυτής.Το όλο εγχείρημα εμπλέκει μια ντουζίνα ανθρώπους άμεσα, αλλά πολύ περισσότερους έμμεσα αφού κύριο ρόλο διαδραματίζει η φωτογραφία, η σύγχρονη αλλά πολύ περισσότερο η ιστορική. Τι συνδέει τους συντελεστές; Δεν υπάρχει μανιφέστο ή έγγραφο καρφωμένο στον τοίχο που να διατυπώνει απαιτήσεις και απαγορεύσεις. Αυτό που μας ενώνει είναι τα αναπόφευκτα δίκτυα προσωπικής γνώσης και φιλίας που προκύπτουν μέσα από τη συνεργασία. Κοινή σε όλους μας είναι μια δυσανεξία στην ανία. Με άλλα λόγια, κοιτάζοντας διάφορες σχολές φωτογραφίας, με εικαστικές ή πολιτικές χρήσεις, έχουμε κουραστεί να βλέπουμε και να ακούμε τις ίδιες “ιστορίες” για το ποιοι είμαστε, πού ζούμε, γιατί τα πράγματα είναι όπως είναι.Έτσι, οι συντελεστές της έκθεσης έχουν συμβάλει με επιλογές από εικόνες που σκοπό έχουν να ενθαρρύνουν τους επισκέπτες / θεατές να αναλογιστούν τι έχουμε καταφέρει από το 1960, αλλά να το κάνουν με λιγότερο γνώριμους τρόπους. Ένας από μας έχει ερευνήσει τα αρχεία της ΠΕΟ, βρίσκοντας οπτικές μνήμες από παιδική εργασία στην αποικιακή Κύπρο. Οι εικόνες θα θυμίσουν σε κάποιους από τους παλαιότερους τη νεανική ζωή τους. Οι νεότεροι ίσως σοκαριστούν παρατηρώντας ένα κόσμο που έσβησε μετά την Ανεξαρτησία, έχοντας μεγαλώσει με την εκπαίδευση ως δεδομένο ή ακόμα και βάρος.Κάποιος άλλος εστιάζει σε φωτογραφίες που παρουσιάζουν συνηθισμένους Κύπριους (όχι ήρωες ή πολιτικούς αρχηγούς). Κοιτάζοντας προσεκτικά, με βλέμμα που φέρει επίγνωση της ιστορίας, μπορεί να δει τον τρόπο με τον οποίο αυτοί οι άνθρωποι ταυτίζονταν με τους πρωταγωνιστές που έβλεπαν στο σινεμά ή σε περιοδικά. Ο τρόπος με τον οποίο ο επαγγελματίας φωτογράφος επενέβαινε στο πορτρέτο μιας κοπέλας ήταν επηρεασμένος από τις πόζες, τις εκφράσεις και τους χρωματισμούς του δέρματος των σταρ του Χόλιγουντ. Βλέπουμε επίσης πως στα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας το να εργάζεται κανείς ως αεροσυνοδός ή σε οποιοδήποτε άλλο ένστολο επάγγελμα, θεωρούνταν μοντέρνο, όπως το να είναι κανείς στην υπηρεσία του νέου κράτους – κάτι που συνεπαγόταν πραγματική περηφάνια.Στην έκθεση περιλάβαμε επίσης εικόνες που αφορούν τη μετανάστευση -εθελοντική ή αναγκαστική- εκτός Κύπρου, εντός Κύπρου και προς την Κύπρο. Έχουμε μια αναστοχαστική πρόταση με θέμα το Μνημείο της Ελευθερίας και μια πιο παιχνιδιάρικη για την Πέτρα του Ρωμιού και τον τρόπο που προβάλλει ως αντικείμενο, σκηνικό ή φόντο στις φωτογραφίες των τουριστών -από το εξωτερικό και από την Κύπρο- σε πόζες που ανακαλούν σεξουαλικές συναντήσεις ή οικογενειακούς ρόλους. Έχουμε ένα ποίημα που αφορά καρτ-ποστάλ της Κύπρου σταλμένες από την Ινδία καθώς και αινιγματικές εικόνες ισλαμικών τεμενών και εκκλησιών που έχουν καταστρατηγηθεί από την πολιτική. Έχουμε επίσης το έργο τριών νέων καλλιτεχνών που τοποθετούνται σε σχέση με το μοντερνιστικό αστικό τοπίο, και μια εξερεύνηση ενός χώρου κλειστού τόσο προς τους Ελληνοκύπριους όσο και προς τους Τουρκοκύπριους, ενός χώρου που συμβολίζει τόσο την αποτυχία -την αποτυχία που έφερε το διαχωρισμό- όσο και την ελπίδα για ένα μέλλον που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, υπερβαίνει αυτή την αποτυχία: Το Διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας, που φιλοξενεί την αποστολή των Ηνωμένων Εθνών.Κάποιοι θα έχετε δει ορισμένες από αυτές τις εικόνες προηγουμένως, αλλά κανείς δεν θα τις έχει δει όλες και ακόμη δεν ξέρουμε ακριβώς πώς θα τις επιλέξουμε και θα τις ανα-κατατάξουμε, συνθέσουμε και ανα-παραστήσουμε. Αυτός είναι ο στόχος των ερχόμενων εβδομάδων.

Δημοσιεύθηκε στο «Παράθυρο» στις 3 Οκτωβρίου 2010.

----------------------------------------------------------------


Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής (έκδοση Κύπρου) στις 18 Μαρτίου 2012.

-------------------------------------------------------------

 Μνημη P. Loizou σαν αναφορα στην αναζητηση της κρυφης ιστοριας της κυπριακης νεωτερικοτητας...[τζαι σχολια για την εφτομαδα]

Επεθανε ο P. Loizos. Ενας παρεας μου που μου το ειπε στο τηλεφωνο λαλει μου "Μα γινεται να μεν το πει καν ενα τηλεοπτικο δελτιο;".
Σιγα αμπα τζαι καταλαβουν....:)
Για να δικαιολογησουμε τζαι νακκον τα ΜΜΕ "μας" μπορουμε να πουμε οτι η αρρωσκεια τζαι ο θανατος εκρατηθηκαν που την οικογενεια του σε στενο κυκλο.
Να αποδωσουμε λοιπον τα αρχικα:
Ο P. Loizos εγεννηθηκε στην Αγγλια που πατερα κυπριο τζαι μανα ιρλανδεζα. Μια αφηγηση λαλει οτι ο γερος του εφυεν που την Κυπρο γιατι ηταν που τους διανοουμενους της εποχης που εστηριξαν τον Τ. Ανθια τοτε που τον αφορησε η εκκλησια τζαι υστερα αναγκαστηκε, κατω που τες πιεσεις για αφορισμο, να υποχωρησει. Ο ιδιος ο Πητερ εμεγαλωσεν με την μανα του τζαι οπως εγραψεν χαρακτηριστικα η μονη του σχεση με την Κυπρο στην παιδικη του ηλικια ηταν το επιθετο "Loizos" που ακουετουν παραξενο για ενα εγγλεζουιν. Τελικα στο πανεπιστημιο αποφασισεν να ασχοληθει με την ανθρωπολογια, τζαι εκατεληξεν [ισως τζαι αναποφευκτα] στην Κυπρο για να καμει το διδακτορικο του την δεκαετια του 1960 - αρκες των 70'ς. Στο βιβλιο που εφκαλεν με βαση το διδακτορικο του υπαρχει ισως η πιο καλη αναφορα της Κυπρου τζηνης της εποχης γραμμενη που την οπτικη ενος ανθρωπολογου που ηταν μεν "οικειος" [η ερευνα εγινε στο χωρκο του γερου του - οπου οι κατοικοι, typical κυπραιοι, υποδεχτηκαν σαν τον "χαμενο συγγενη"] ενω ηταν βασικα "ξενος" [ η κουλτουρα με την οποια αναγιωθηκε ηταν η "βρετανικη"].
 Ο Loizos μπορει να θεωρηθει δικαιωματικα ο "πατερας της ανθρωπολογιας" στην Κυπρο τζαι ενας που τους θεμελιωτες των κυπριακων κοινωνικων επιστημων. Στην ανθρωπολογια επροϋπηρξε βεβαια η δουλεια του Ι. Περιστιανη για το συνδρομο της «τιμης-ντροπης» αλλα ο Λοιζος επαναπροσδιορισε την εμφαση – τζαι ανοιξε ουσιαστικα το πεδιο για τες κυπριακες κοινωνικες επιστημες: αντι της μελετης της παραδοσιακης κοινωνιας σαν ενα ειδος "Αλλου" παγιωμενου στο παρελθον, εμελετησε ουσιαστικα την διαδικασια εκμοντερνισμου Κυπρου - καταγραφωντας την εμπειρια που την οπτικη της καθημερινοτητας. Η βασικη εννοια που φκαινει που την πρωτη του δουλεια [«The Greek Gift: Politics in a Cypriot Village»] εν η "αλληλεγγυη του χωρκου"/village solidarity - ενα φαινομενο που εμφανιζετουν οποτε εφαινετουν οτι οι εσωτερικες διαμαχες η οι εξωτερικες παρεμβασεις οδηγουσαν σε μια κριση που απειλαν το συνολο/την κοινοτητα. Τζαι τουτη η διαδικασια επιανε τζαι την σχεση ελληνοκυπριων-τουρκοκυπριων τζαι την σχεση αριστερων-δεξιων.
 Επειδη το χωρκο το οποιο εμελετησεν, το Αρκατζι, επροσφυγοποιηθηκεν, ο Λοιζος εσυνεχισεν την ερευνα του τζαι επεκτεινε την στην εμπερια των προσφυγων. Τζαι εσυνεχισεν στην ροη του χρονου να καταγραφει την αναλυση της κυπριακης εμπειρια που διαφορες οπτικες - η αναλυση του για τις μεταμορφωσεις της περιοδου 1920-50 [« Αλλαγες στην Δομη της Κοινωνιας»] λ.χ. εξακολουθει μεχρι σημερα, νομιζω, να εν μια που τες πιο περιεκτικες αναλυσεις που υπαρχουν για την διαδικασια του εκμοντερνισμου - που πιανει τοσο τες οικονομικες οσο τζαι τες πολιτικες διαστασεις αλλα τζαι ζητηματα μεταμορφωσεων στες οικογενειακες δομες, στις σχεσεις των 2 φυλων τζαι των γενεων. Η εστιαση του πανω στις μεταμορφωσεις τζαι τες αμφισβητησεις της εξουσιας, καμνει την ιδιαιτερα σημαντικη για τες αναγκες των σημερινων ερμηνειων. Η πιο εκφραστικη ατακα του κειμενου [σαν αναφορα στην ιδεολογικη διαμαχη που ηταν τζαι συγκρουση γενεων την δεκαετια του 40] ηταν το: "Αν η εκκλησια ειχε στους κολπους της πατερες που 'γνωριζαν καλυτερα', τοτε το Ακελ ηταν γεματο απο επαναστατημενους γιους" [Αλλαγες στην δομη της κοινωνιας", στο «Κυπρος 1878-1955»].
Τζαι που την ευρυτερη του δουλεια, περα που την κυπριακη εστιαση, ενας τομεας που μου εκαμνε παντα εντυπωση ηταν η προσπαθεια να ερμηνευσει την αντρικη τζαι την γυναικεια ταυτοτητα τοσο στες καταγραφες που παραδοσιακα πλαισια οσο τζαι στην διαδικασια του εκμοντερνισμου..Εφανηκεν μου λ.χ. ιδιαιτερα χρησιμος ο αναλυτικος διαχωρισμος αναμεσα στις εννοιες "free spirit" τζαι "domesticated men"..:) ["Masculine sexuality in Greek Ethnography" in "Dislocating Masculinity"]
 Η γοητεια τζαι η αποκαλυτικη διαυγεια της εργασιας που αφηνει πισω του ο Λοϊζος βρισκεται νομιζω στο σημειο απο οπου εξεκινησεν: στην διαπραγματευση της κατανοησης της κυπριακης καθημερινης εμπειριας που ενα συνοριακο σημειο μεσα-εξω, σαν το θεμελιακο σημειο των κυπριακων κοινωνικων επιστημων. Εχρησιμοποιαν επιλεκτικα εννοιες τζαι αναλυτικα μοντελα των κοινωνικων επιστημων με αξονα την αναγκη του ερμηνειας του συγκεκριμενου: ιδιαιτερα  για να διερευνησει τζηνα που στην Κυπρο ηταν απαγορευμενα/λογοκρινομενα η εθεωρουνταν αμελητεα. Η αναφορα του στη σκια της επιδρασης της τρομοκρατιας των μασκοφορων το 1958, σαν ειδος λογοκρισιας [στο «The progress of Greek Nationalism in Cyprus 1878 -1970»] εν που τες πρωτες που εγιναν στις κοινωνικες επιστημες, ενω η αναλυση του για την δικοινοτικη βια  [«Intercommunal Killing in Cyprus»] ηταν επισης πρωτοποριακη.
Αλλα για τον Πητερ το συγκεκριμενο εν εχασε ποττε την μοναδικοτητα του: επεμενε οτι η  ολικη θεωρια ["whole system theorizing"] εν κατι που  εν εφικτο [αν ηταν καν επιθυμητο] στο υπαρχον πλαισιο, τζαι επεριοριζεν συνειδητα τα ορια της θεωρητικης αναζητησης σε κατι πιο "μετριοφρων"/modest τζαι "πιο ακριβες"/more accurate.

Λινοπάμπακος 12 Μαρτίου 2012


 ------------------------------------------------------------

Αποχαιρετισμός στον peter loizos και τη δόμνα σαμίου

Για το βιογραφικό του peter loizos, και τη προσφορά του στη κυπριακή ανθρωπολογία, συνίσταται η επίσκεψη στο μπλογκ του λινού..... Να πω αρχικά ότι εγώ δεν είμαι της σχολής της "κοινωνιολογίας/ ανθρωπολογίας". Θα πω μόνο πως εβιώσα το βιβλίο του Λοίζος για το χωρκό του. Το βιβλίο του peter loizos για το χωρκό του, ήταν ίσως από τα βιβλία που μου εδώκαν μιαν οπτική γωνία, άνγωστη σε μένα ως τότε....
Γιατί, οι πλείστοι κυπραίοι με ένα Α ενδιαφέρον για το κυπριακό έχουν 3-4 βιβλία - ανάλογα με την ιδεολογική τους κατεύθυνση: Την κατάθεση του κληρίδη, τα βιβλία του πλουτή, κάμποσούς δημοσιογράφους, παυλίδης, δρουσιώτης, παπαγεωργίου, τα απομνημενέυματα του γρίβα κλπ... Γενικά μεγαλώνεις με μιαν εντύπωση ότι η όλη περίοδος του κυπριακού ήταν για τους κυπραίους οι κόντρες με τους τούρκους, ποιός ήταν ο πατριώτης ποιός ήταν ο προδότης, ο μακάριος, ο γρίβας, το ακελ, οι εγγλέζοι, οι αμερικάνοι, η ΣΙΑ, η ΕΟΚΑ η πρώτη, η ΕΟΚΑ οι άλλη.....
Μόνο τούτοι υπάρχουν......
Ε, το πρώτο πράμα που ήβρα στο Λοίζο ήταν το Χωρκόν. Έν τζαι γίνεται να ήταν κάθε μέρα η έγνοια του κυπραίου ο Μακάριος, ο γιωρκάτζης ή ο παπης..... Τζαι αν τζαι επηρεάζαν τη ζωή του χωρκού, το χωρκό αποροφούσε τζαι εκτόνωνεν τούντες κόντρες με το δικό του τρόπο.... Πριν το Λοίζο το χωρκόν δεν υπάρχει..... Υπάρχει μόνο στον καλλίνικο που γυρίζει τα χωρκά να καταγράψει τραούθκια.... Αλλά τζίηνη κόντρα εν τζαι βιώθηκε που ούλλους με τον ίδιο τρόπο.... Εν τζαι υποτιμούμεν την, βεβαίως εκόστησε ζωές, αλλά στο χωρκό τα πράματα ήταν διαφορετικά.
Ο Λοίζος, μου έδωκε τζαι ένα άλλο πλαίσιο αντίληψης του χωρκού που ποτέ πιο πριν δεν είχα.... Πριν επηέννα στους παππούες τζαι τους ελάλουν: Παππού πε μας καμιά ιστορία....Ως τζιαμέ... Τζαι συνήθως άκουα τες ίδιες.... Γιατί άτε, άμαν σου πει ο άλλος πε μου μιαν ιστορία..... πόσες να σσιεις έτοιμες να πεις ; Τζαι που να ξέρεις ο άλλος τι θέλει να ακούσει ;
Ο λοίζος μου έδωκεν τες ερωτήσεις. Εμπόρεσα να ρωτήσω πλέον τζαι να μάθω για τα χωρκά μου. Λαλεί ο Λοίζος για τα χωρκά της μόρφου ότι εκάμαν διατρήσεις.... Που τι σημαίνει τούτο ; Ανεξαρτητοποιηθήκαν που τη βροσσιή. Εμπορούσαν να σπείρουν τζαι 3 φορές το χρόνο....Τζαι πιο μετά να βάλουν τζαι δεντρά.....Βάλε το ότι ήταν κάμπος.... εύφορος..... Παράδεισος λαλεί ο παππούς που εν που τη περιοχή (Εϊχαν τη τύχη λέει ο Λοίζος να βιώσουν μια ανάπτυξη που λίοι αγρότες είχαν ή ακόμα θα έχουν τη τύχη να βιώσουν)..... Όποταν ο άλλος που εν πίτσιλλος, τζαι έπρεπε να τα βάλουν με τα βουνά, να κάμουν δώμες, λούρες - λούρες, που ποττέ δεν θα μπαινε μηχάνημα μέσα... εν τζαι επρόκειτον ποττέ να αρκοντήνουν.... Αλλά να θκιακωνούν μεροκάμματα στα μεταλλεία.... Που μετά την απεργεία, εν τα θωρούσαν ούτε με τηλεσκόπειο....... Οπόταν εν πιο εύκολο να απαντήσω στη ερώτηση γιατί ο παππούς του κάμπου άφηκε τες κορες του να θκιαλέξουν γαμπρο ακόμα τζαι να σπουδάσουν, ενώ ο άλλος, εσπούδασεν έναν, τες κορούες εχάρτωσεν τες. Τζι ας ήταν πιο πιστός στο κόμμα..... Αν τζαι ήταν της ίδια ηλικίας, τζαι οι θκυο εξεκινη΄σαν φτωσσίοί τζαι αγρότες, τζαι τους εχωρίζαν λιο΄τερο που 50 χιλιόμετρα, η διαφορά στην ανάπτυξη που εβιώσε ο ένας με τον άλλο ήταν τεράστια.
Ο Λοιζός, έφερεν την έννοια του μικροσυμφέροντος. Όχι με την έννοια που του καθικιού που υπάρχει στη καπιταλιστική θεώρηση. Γιατί υπάρχει το μικροσυμφέρον, αλλά υπάρχει τζαι η συγγένια, το κουμπαριλίκκι, η αλλυλεγγύη του χωρκού. Όμως υπάρχει το μικροσυμφέρον..... Με την ανεξαρτησία λαλεί ο Λοίζος, εφκήκαν 1000αδες πιστοποιητικά "αγωνιστών", τα οποία αρκετοί εμπορεσαν να εξαργυρώσουν με θέσεις στο δημόσιο.... Αλλά τα πιστοποιητικά ήταν παραπάνω που τες θέσεις.... Όποταν να σου τζαι οι δυσαρεστημένοι. Σκέφτου να ξαναδείς την αντιπολίτευση στο Μακάριο κάτω που τούντο πρίσμα. Όπως τον εθνικιστή (στου παπαδάκη) στον Τακτακαλλά που μόλις εφύαν ο τούρτζιοι, έβαλεν πισινή το φορτηγό τζαι εφόρτωσε ότι είσσιεν ο τούρκος ανταγωνιστής μεσ στο πελεκανίο του ... Αποιδεολογικοποίηση (των πάντων) ; Όχι.... Αλλά χάτε, ο καθένας με τη συμμετοχή του σε ένα ιδεολογικό όργανο, κάποτε ήταν (εννα) να γυρέψει ένα αντάλλαγμα.
Ακόμα τζι αν δεν ήταν ακριβώς για τη πούγκα τους Ο αρκατζίτης "αγωνιστής" που εκατάργησε δια της βίας των σύνδεσμο αποφήτων γιατί είμαι αγωνιστής τζαι ότι πω πρέπει να γίνει - εν χαρακτηριστική περίπτωση. Μπορεί να μεν έπιασε υλικό αντάλλαγμα αλλά "είσσιεν τη ψευδαίσθηση πως ήταν εξουσία".
Εν, ενδιαφέρον ανάλυση, γιατί αν πει τζαι κολήσσει σου, δύσκολα μπορείς να δεις τη πολιτική διαφορετικά....
Βεβαίως στη κύπρο τούτη η ανάλυση, αν είσαι αριστερός "συφέρει"σου....ή τουλάχιστο, δεν σε ενοχλεί..... Γιατί εν άλλοι που είχαν την εξουσία....Ούτε στο Λοίζο, ούτε στο Παπαδάκη θα έβρεις ακραία παραδείγματα αριστερών που θα εχρησιμοποιούσαν την ιδεολογία τζαι ταυτόχρονα θα εφροντίζαν τζαι τη πούγκα τους.... Κυρίως τη συγκεκριμένη περίοδο τούτα ήταν προνόμια κυρίως της δεξιάς (μετά το 2003 που κυβερνούν τζαι τούτοι τα πράματα βεβαίως αλλάξαν). Το παραδέχεται άλλωστε τζαι ο Λοίζος: Υλικά ανταλλάγματα για τους αριστερούς ήταν καμιά υποτροφία στην ΕΣΣΔ τζαι τούτο μόνο αν ήσουν ψηλά στην ιεραρχία.... Εν οι αγωνισταί που είχαν πρόσβαση στη κυβέρνηση, στες άδειες εισαγωγής, στες άδειες οικοδομής.... "EOKA honeymoon" το λέει ο Λοίζος....
Που την άλλη, οι μεγαλύτεροι επικριτές τέτοιου είδους ανάλυσεων στην Ελλάδα του εμφυλίου είναι εξ αριστερών. Εκτός του ότι η αλλυλεγύη του χωρκού τζικάτω εν τζαι επολοδούλεψε, τέτοιες μελέτες θεωρούνται που την αριστερά ότι "αποιδεολογικοποιούν" τον εμφύλιο και ότι δεν λαμβάνουν υπόψην "το όλον". Ο διάλογος για την ιστορία υπήρξε έντονος με τους αριστερούς να αππορίπτουν αυτού του είδους την μεθοδολογία ασυζητητι. Εβαφτησαν τους "μεταμοντερνιστές" τζαι εκλείσαμεν (Χαρακτηριστικοί περίπτωση δεξιών ακαδημαικών που στηρίζουν τούτη τη μεθοδολογία:
Γιωργος Αντωνίου - Νίκος Μαραντζίδης: Η Εποχη της Συγχυσης, Η Δεκαετία του 40 και η Ιστοριογραφία 2008)....
Αντίστοιχα όσους αρκατζιτες δεξιούς έτυχε να γνωρίσω..... Δεν κατηγορούν ευθέως τον χωρκανό τους τον επιστήμονα, αλλά μια σπόντα ότι ήταν λιόν αριστερός, ή ότι "εν τα γραψε ακριβώς όπως ήταν", έννα σου τη σύρουν....
Εκτός που το μικροσυμφέρον υπήρχε τζαι η αλλυλεγύη του χωρκού. Η οποία είναι ενδιαφέρον ότι την αντιπαραβάλει με "την πολιτική". Δεν είναι μια παραμυθένια αλλυλεγύη, όπου ούλλοι ζουν χαρούμενα, αλλυλέγυοι στα προβλήματα τους. Η αλλυλεγγύη του χωρκού είναι η άμυνα ενάντια στη πολιτική που ήρτε που έξω. Οι κόντρες της πολιτικής που έδημιουργούνταν σε ένα χώρο έξω που το χωρκό, το χωρκό εβρισκε τον τρόπο να μεν τες αφήνει να ξεφύγουν - όσον αφορά τη βία τουλάχιστο ...
Στο χωρκό του παππού εστείλαν ένα αγωνιστή, να εκτελέσει ένα αριστερό γιατί ακούεις τζαι συ, έκλεψεν τους ένα όπλο (πόσον ηλίθια φαίνουνται τούτα 60 χρόνια μετά.... Επιάν μας όπλο ρε - να τον παίξουμε). Ε, στο χωρκό, επεμβήκαν τα ξαδέρκια, ρε εν συγγενής, ρε εν γίνεται - τελικά οι ψύχραίμοι ήβραν τον αριστερό, έδωκεν τους το όπλο τζαι το θέμα έλειξε χωρίς εκτελέσεις.... Καλές οι ιδεολογίες αλλά χάτε... έννα παίξεις το συγγενή σου ;
 Κάποια μέρα ελπίζω να αξιωθώ να θκιεβάσω τζαι το δεύτερο κομμάτι της ιστορίας των αρκατζιτών.... Μετά τον πόλεμο.....
Ο Λοίζος επίσης, χωρίς να κάμνει εκπτώσεις στην επιστήμη και μεθοδολογία, δεν χαρακτιρίζεται που το "κόμπλεξ" των κοινονιολόγων που θεωρούν ότι όσο πιο περίπλοκα γράφουν τόσο πιο καλοί είναι. Το βιβλίο του είναι εύκολο στην ανάγνωση, παρόλο που κυκλοφορούν από ότι ξέρω μόνο στην αγγλική (που τον εκδοτικό οίκο Βιβλιοπολις που αν δεν απατώμαι είναι του ρίχτερ, και έχει μια εκπληκτική σειρά βιβλίων για τη κύπρο ).
Και είχε μια κοφτερή ματία που εδιαπέρασε τη κοινωνία του χωρκού. Μια σύντομη ιστορία, αναφορά στην οικονομία, στην οικογένια, στη φιλία, στο κουμπαριλίκκι, στη πολιτική, στο πως αντιδράσαν οι χωρκανοί σε τούτη, τα συνεργατικά, οι διατρήσεις, οι φράχτες, οι εκλογές.....
είσσιεν τζαι χιούμορ. Ξαναβλέποταν σήμερα το βιβλίο, μου έκαμεν εντύπωση πόσες φορές άφηνα ένα χαμόγελο δίπλα που κάποιο σχόλιο του Λοίζου.
Οι κύπραίοι λαλεί σε ένα σημειό εν καφκατζίες. Ένας που τους λόγους που οι καφκάες φαίνεται να είναι συχνό φαινόμενο είναι επειδή (γνωρίζουν ότι) πάντα θα έχει κάποιο κοντά να τους χωρίσει :-)
Ένας αριστερός στο χωρκό ισχυρίζετουν ότι το γάλα το σοβιετικό ήταν καλύτερο που το κυπριακό γάλα βλάχας (το οποίο εν ελβετικό).Άρεσκεν τους τότε να σιομαλίζουν τη σοβιετική ένωση..... Αλλά η γυναίκα του εν γάλα βλάχας που εγόραζε γιατί παραδοσιακά ήταν τσιακαρισμένο.... Καλή η ιδεολογία αλλά σπίτι εν άλλος ο μάστρος :-)

................

Για τη δόμνα Σαμίου, εν θα βάλω βιογραφία.
Στο Καλό Κυρά

Στο Καλό Καπετάνισσα

Ε, ρε τραουθκιές που σιει να πέσσουν στον Αδη
(Είναι ενδιαφέρον ότι άμα πεθάνει ένας τραγουδιστής (θέλουμε να) τον φανταζούμαστε να τραγουδά στον Αδη. Εν τζαι φανταζούμαστε ποττέ τι θα κάμνει ένας κοινωνιολόγος στον Αδη. )

Στέλιος Παπαλάνγκι 15 Μαρτίου 2012


2 σχόλια:

  1. όταν πεθάνουν όλοι μετατρέπουνται σε μεγάλους... ένα νομίζω είναι φαινόμενο που συμβαίνει μόνον εν κύπρω και εν ελλάδι.. εγώ δεν έχω την ίδια αντίληψη για τον Peter Loizos... βέβαια δεν έχω καλή ιδέα γενικά για τους ανθρωπολόγους που κάνουν κατάχρηση της εθνογραφίας..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι μεγάλος (όχι υπέρμετρα) για τους παρακάτω αντικειμενικούς λόγους:
      1. Υπήρξε ένα αυτοδημιούργητο παιδί, γιός Κύπριου μετανάστη στο Λονδίνο, ο οποίος μάλιστα το εγκατέλειψε σε μικρή ηλικία.
      2. Εκτός από ένας πρωτοπόρος κινηματογραφιστής στο εθνογραφικό ντοκιμαντέρ, κατόρθωσε να εξασφαλίσει ( φαντάζομαι αξιοκρατικά) έδρα ανθρωπολόγου (μιας πολύ νέας τότε επιστήμης) στο LSE, ένα από τα πιο σημαντικά πανεπιστήμια του κόσμου.
      3. Συνέδεσε την καριέρα και την επιστημονική του έρευνα μ’ένα προσφυγικό χωριό της Κύπρου (Αργάκι), το οποίο γνώρισε μόλις το 1966.
      4. Έγινε πραγματικός Κύπριος και υπήρξε μέχρι το θάνατο του αξιαγάπητος, από το σύνολο των συγχωριανών του, οι οποίοι αν τους ρωτήσεις νιώθουν περήφανοι γι αυτόν. (Ακόμη και εκείνοι οι σκληροί ελληναράδες της ΕΟΚΑΒ΄ από τους οποίους έβριθε το χωριό τις μέρες της εισβολής.
      5. Παρ’όλο που κάποιοι ψευτοδιανούμενοι του εθνικιστικού μπλοκ τον κατατάσσουν στους «Νεοκύπριους» και δεν συμμαζεύεται, ο Λοίζος αγαπούσε και μελέτησε επιστημονικά διάφορες τοπικές κοινωνίες του ελληνικού χώρου έτσι ώστε να αναγνωρίζεται και από Έλληνες συναδέλφους του με τους οποίους έχει συνεργαστεί αρμονικά (βλ. Παπαταξιάρχης Παν. Αιγαίου).
      6. Οι διανοούμενοι της θεσμικής αριστεράς στην Κύπρο πιθανόν και να μην τον γνωρίζουν, ή και να τον αμφισβητούν. Οι λόγοι είναι προφανείς, δεν χρειάζεται να τους αναφέρω. Πάντως εκείνο που με στεναχωρεί είναι ότι το έργο του δε θα μπορέσει να γίνει γνωστό στους μη αγγλόφωνους Κυπρίους ( το μεγαλύτερο αριθμό δηλαδή), όπως δυστυχώς συμβαίνει για πολλούς επιστήμονες, κυπριακής καταγωγής, που διέπρεψαν στο εξωτερικό και ποτέ δεν μεταφράστηκε το έργο τους από το μικρόνοο κυπριακό κράτος, που διαθέτει άφθονα χρήματα για κάποιους εγχώριους ψευτοκαλλιτέχνες και ψευτοδιανοούμενους της συμφοράς, που το λιβανίζουν σε καθημερινή βάση.

      Διαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...