Η κηδεία του Μάριου Τόκα

Η κηδεία του Μάριου Τόκα

Το video παρουσιάζειτην κηδεία του μεγάλου μας μουσικοσυνθέτη, τέσσερα ακριβώς χρόνια, πριν.

Τα κείμενα

1. Ο Μάριος Τόκας, ο Εθνικός Συνθέτης της Κύπρου, έφυγε για τη γειτονιά των αγγέλων. Περιλαμβάνει γενική εισαγωγή, βιογραφικό σημείωμα, εργογραφία του συνθέτη και δηλώσεις της πολιτικής και θρησκευτικής ηγεσίας της Κύπρου για τον πρόωρο χαμό. Από το site www.Apodimos.com
2. Ερατώς Φανίδου: Μάριος Τόκας, ο μουσικοσυνθέτης όλων των Κυπρίων. Αναφέρεται κυρίως στα φοιτητικά χρόνια του συνθέτη στην Αθήνα και στα πρώτα μουσικά του βήματα.

Ο Μάριος Τόκας, ο Εθνικός Συνθέτης της Κύπρου, έφυγε

για τη γειτονιά των αγγέλων

www.Apodimos.com

Όλοι στην ημέρα της Αναστάσεως, εχθροί και φίλοι, λένεΧριστός Ανέστη, όμως την μέρα της Λαμπρής ο αγαπημένος όλων των Ελλήνων ,Κυπρίων και Αποδήμων αδελφών μας , ο εθνικός συνθέτης της Κύπρου, ο ΜάριοςΤόκας, πέταξε για πάντα στην γειτονιά των Αγγέλων, μακριά χτυπημένος από τηνεπάρατη νόσο, μόλις στα 54 χρόνια του και του εμείς του λέμε «ας είναι αιωνία ημνήμη σου και καλή Ανάσταση». Ο εθνικός συνθέτης της Μάριος Τόκας, έφυγε νωρίςαπό τη ζωή δίνοντας σιωπηλά και με δύναμη τη μάχη του με τον καρκίνο. Ο ΜάριοςΤόκας ήταν μέχρι το τέλος στις επάλξεις, ενώ τα δυο του τελευταία τραγούδια ταέγραψε τον Ιανουάριο, μόλις επέστρεψε στην Ελλάδα από τη Γερμανία όπου είχευποβληθεί σε θεραπεία.

Έτσι ο Ελληνισμός θρήνησε από την Κυριακή του Πάσχα το χαμότου μεγάλου μουσικοσυνθέτη Μάριου Τόκα. Ο Κύπριος μουσικοσυνθέτης άφησε τηντελευταία του πνοή, στις 8.22, το πρωί, την Κυριακή του Πάσχα, μετά απόπολύμηνη μάχη με τον καρκίνο. Η διάγνωση της ασθένειάς του είχε γίνει τονπερασμένο Σεπτέμβριο και έκτοτε ακολουθούσε θεραπευτική αγωγή. Φανεράταλαιπωρημένος, επιλέγει ο ίδιος την αποφυγή επισκέψεων για να μη στεναχωρεί τουςανθρώπους που αγαπούσε και τον αγαπούσαν εκτός από τους στενούς του συγγενείς,αλλά και γιατί δεν επιθυμούσε να τον βλέπουν εξουθενωμένο. Για αρκετό καιρό δενήθελε να συζητά για το πρόβλημά του και έφυγε με αξιοπρέπεια. Η επιθυμία τουαυτή έγινε σεβαστή όταν ακόμα πληροφορίες τον ήθελαν να μεταβαίνει από τηνΑθήνα στη Γερμανία και το Λονδίνο αναζητώντας την ελπίδα για θεραπεία. Ακόμακαι στα ταξίδια εκείνα όλες οι κινήσεις του μεγάλου μουσικοσυνθέτη ήταν πολύμελετημένες, για να μη γίνει αντιληπτό το παραμικρό. Με την επιστροφή του στηνΕλλάδα, διεκομίσθη στο νοσοκομείο «Υγεία», όπου εκεί κλήθηκε να δώσει τηδυσκολότερη μάχη της ζωής του.

Ακόμη και στο κρεβάτι του πόνου ενδιαφερόταν για τηνιδιαίτερή του πατρίδα και ρωτούσε για την πορεία του εθνικού μας προβλήματος.

Ο αγαπητός μουσικοσυνθέτης με το πλούσιο έργο, από τουςλίγους που ακολούθησαν το δρόμο της καρδιάς τους και όχι τις «σειρήνες» τηςκάθε εποχής, ο «εθνικός» συνθέτης της Κύπρου, ανέπτυξε δεσμούς με την Κρήτη,στην τελευταία ολοκληρωμένη δουλειά του. Ο δίσκος "Άσπρο μαντήλιανέμιζε", με τη φωνή του "δικού μας" Βασίλη Σκουλά σε στίχουςτου επίσης Ανωγειανού Κώστα Φασουλά, προέκυψε τυχαία στο πλατό της εκπομπής«Στην υγειά μας» πέρυσι το καλοκαίρι και θα μείνει στην μουσική ιστορία τουτόπου.

Όπως είχε πει ο ίδιος ο Μάριος Τόκας, «λίγο πριν νασυναντηθούμε στην εκπομπή, του έστειλα σε κασέτα ένα ανέκδοτο τραγούδι("Άσπρο μαντίλι ανέμιζε") τραγουδισμένο από εμένα ώστε να το πειεκεί. Ο ίδιος το δούλεψε με την ψυχή του και όταν σηκώθηκε και το τραγούδησε,όλοι ενθουσιαστήκαμε. Ουσιαστικά, ανακάλυψα το τραγούδι μέσα από τη φωνή του».Ο απόηχος εκείνης της εκπομπής, αφού έσπασαν τα τηλέφωνα ρωτώντας που μπορούννα βρουν το τραγούδι, τον οδήγησε στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δίσκου πουβασίστηκε στη φωνή του Βασίλη Σκουλά.

Ο Μάριος Τόκας ξεχώριζε για την τέχνη του σε μια εποχή πουοι κυρίαρχες «μόδες» που προβάλλονται και από τα Μέσα, απέχουν πολύ από τηνποιότητα και είχε πει «Κατά έναν περίεργο τρόπο, όσο πληθαίνουν τα Μέσα τόσολιγοστεύει η δική μας πρόσβαση σε αυτά. Παρ’ όλα αυτά δεν πρέπει να μένουμε σεγκρίνιες και το σπουδαιότερο δεν πρέπει να μας τρομάζει η μόδα. Η μόδα πρέπεινα μας ακολουθεί κι όχι εμείς εκείνη. Τα συναισθήματα έχουν αντιστάσεις, γι’αυτό και ανακαλύπτει ο κόσμος τα τραγούδια με ψυχούλα».

Το Βιογραφικό τουΜεγάλου Συνθέτη

Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου του ’54 στη Λεμεσό.Έζησε από την πρώτη γραμμή -ως φαντάρος- τις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής.Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρίσκει φαντάρο: «Είναι μια περίοδος που μουάφησε τραυματικές εμπειρίες», λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του στη ΛόλαΝταϊφά. «Τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή είναι πηγές έμπνευσης γιακάποια από τα έργα μου», συνεχίζει ο ίδιος. Βαθύτατα πολιτικοποιημένος, οΜάριος Τόκας άρχισε να γυρίζει από πόλη σε πόλη κάνοντας συναυλίες για ναεμψυχώσει τους συμπατριώτες του και να μαζέψει χρήματα για την ανακούφιση τωνπροσφύγων.

Μετά από θητεία 38 μηνών, ο Μάριος Τόκας απολύεται από τηνΕθνική Φρουρά και το Σεπτέμβριο του 1975 συνεχίζει τις σπουδές του στο ΕθνικόΩδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Έφυγε από την Κύπρο με το όνειρο να κάνει καριέρα στοπεντάγραμμο και με το πρώτο του πιάνο (δώρο του πατέρα του σε μικρή ηλικία, σεδύσκολους καιρούς) να τον έχει βοηθήσει να ελπίζει σε αυτό . Ο Μάριος Τόκας απότα μαθητικά του χρόνια έγραφε τραγούδια για τις παραστάσεις στο σχολείο και τιςπαρέες του..

Ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου, με την οποίααπέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρά, τον Κωστή και τον Άγγελο. Συγκλονισμό και θλίψηπροκάλεσε στην Κύπρο ο πρόωρος θάνατος του μουσικοσυνθέτη Μάριου Τόκα. Πολιτικήκαι θρηκευτική ηγεσία εξέφρασαν τη θλίψη τους για τον πρόωρο χαμό του καιαναφέρθηκαν στην προσφορά του.

Ο Μάριος Τόκας βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας,Γλαύκο Κληρίδη (2001) με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» πουαποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρεκαι το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης» (2002). Σημαντικά έργα του Μάριου Τόκαυπάρχουν ανέκδοτα σε παρτιτούρες, ηχογραφήματα, καθώς επίσης και δυο τελευταίατραγούδια που έγραψε μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, τον Ιανουάριο του2008.

Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη Τετάρτη, στις 15:30, απότον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων του Α’ Νεκροταφείου Αθηνών παρουσία του Προέδρουτης Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια.

Δισκογραφία καιΜουσική :

Γράφει τραγούδια και προσπαθεί στις δισκογραφικές εταιρείεςνα βγάλει τον πρώτο του δίσκο. Ώσπου το 1978, ο Μανώλης Μητσιάς λέει τα πρώτατου λαϊκά τραγούδια. Ο δίσκος είχε τίτλο «Τα τραγούδια της παρέας».

Στα τέλη του ’78έκανε το δισκογραφικό του ντεμπούτο με "Τα τραγούδια της παρέας".Επιλέγοντας ως ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά καθιερώθηκε μεμιάς στη συνείδηση τουψαγμένου μουσικόφιλου κοινού. Με τα "Λαδάδικα" που ερμήνευσε οΔημήτρης Μητροπάνος έγραψε τη δική του, χρυσή σελίδα στο πεντάγραμμο.

Τον Μάνο Λοΐζο τον θεωρούσε άνθρωπο που τον βοήθησε πολύ σταπρώτα του βήματα. Ιδιαίτερες ήταν οι συνεργασίες του με τους Γιάννη Πάριο,Δημήτρη Μητροπάνο, Χαρούλα Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη και Μανώλη Μητσιά, στουςοποίους "χάρισε" μερικές από τις σημαντικότερες επιτυχίες τους.

Σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητήτης ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο, που του εμπιστεύθηκε ανέκδοτα ποιήματά του με γενικότίτλο «Πικραμένη μου γενιά», ένα δίσκο που κυκλοφόρησε το 1981. Ακολουθούν καιάλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Κώστα Μόντη,Θεοδόση Πιερίδη, Τεύκρου Ανθία, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Μιχάλη Πασιαρδή καιάλλων.

Το 1980, γράφει έναν παιδικό δίσκο: «Θέλω να πω ότι έχωιδιαίτερη αδυναμία σε ό,τι αφορά στα παιδιά», λέει ο ίδιος στη Λόλα Νταϊφά. Ηδουλειά αυτή σε στίχους Φώντα Λάδη τραγουδήθηκε από την Τάνια Τσανακλίδου.Χαρακτηριστικό δείγμα το τραγούδι με τίτλο «Τα στρατιωτάκια».

Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και μετά, οι επιτυχίεςδιαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα και ταξιδεύειπαντού, όπου υπάρχουν Έλληνες. Τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώσαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό»,«Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «ΔίδυμαΦεγγάρια», «Σε πρώτο πλάνο», «Άσπρο μαντήλι ανέμιζε» φέρνουν την απόλυτηκαθιέρωση στο μουσικό στερέωμα.

Τα τραγούδια του ερμήνευσαν τα μεγαλύτερα ονόματα στομουσικό στερέωμα της Ελλάδας: Μητροπάνος, Πάριος, Νταλάρας, Μητσιάς, Τερζής,Γλυκερία, Αλεξίου, Γαλάνη, Καλογιάννης, Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Διονυσίου,Κανελλίδου, Κούκα, Αδαμαντίδης, Βασίλης Σκουλάς.

Υπάρχουν και τα πιοκάτω τραγούδια του όπως :

· 2.1 1979 - ΤΑ ΒΟΡΙΑΔΑΚΙΑ - Νίκος Νομικός,Θέμης Αδαμαντίδης, Γιάννα Νομικού

· 2.2 1982 -ΣΤΗ ΛΕΩΦΟΡΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ - Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου, Διονύσης

Θεοδόσης,Δήμητρα Γαλάνη

· 2.3 1984 -ΜΙΚΡΑ ΕΡΩΤΙΚΑ - Αντώνης Καλογιάννης

· 2.4 1989 -ΣΑΝ ΤΡΕΛΛΟ ΦΟΡΤΗΓΟ - Γιάννης Πάριος

· 2.5 1992 -Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΜΟΝΑΞΙΑ - Δημήτρης Μητροπάνος

· 2.6 1993 -ΠΑΝΤΑ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ - Γιάννης Πάριος

· 2.7 1994 -ΠΑΡΕΑ Μ' ΕΝΑΝ ΗΛΙΟ - Δημήτρης Μητροπάνος

· 2.8 1995 -ΔΕΝ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΑΦΟΡΜΗ -

Κατερίνα Κούκα

· 2.9 1997 -ΜΕ ΟΝΟΜΑ ΒΑΡΥ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ - Στέλιος Διονυσίου

· 2.10 1998 -ΒΙΟΣ ΑΝΘΟΣΠΑΡΤΟΣ - Μανώλης Μητσιάς

· 2.11 1998 -ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ ΜΑΡΙΑ - Μ. Μητσιάς, Κ. Χατζηχριστοδούλου

· 2.12 1999 -ΕΝΤΕΛΒΑΪΣ - Δημήτρης Μητροπάνος

· 2.13 2001 -ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΩ - Πασχάλης Τερζής

· 2.14 2002 -ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ - Διάφοροι

Μουσική

Τα Σημαντικά έργα του για την Κύπρο είναι:

§ η «Ψυχή τεκαι σώματι» Μελοποιημένα ποιήματα των απαγχωνισθέντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ,Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Αντρέα Ζάκου και άλλων.

§ η «Φωνήπατρίδας» Τραγούδια σε ποίηση Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη και Νεσιέ Γιασίν.

§ Τατραγούδια «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα»σημαδεύουν τη σύγχρονη κυπριακή ιστορία. Και το «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα» σεποίηση Κυριάκου Χαραλαμπίδη.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυσηπολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων, όπως τα έργα «Δόνα Ροζίτα» και«Γέρμα» του Φρεδερίκο Γκαρσία Λόρκα και στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.

Ο κορυφαίος Κύπριος μουσικοσυνθέτης, Μάριος Τόκας είχεπαρουσιάσει μια μεγάλη συναυλία στο "Κούρσαλον Χιούμπνερ" τηςΒιέννης. Στη συγκεκριμένη συναυλία οΜάριος Τόκας είχε παρουσιάσει ένααφιέρωμα στη μουσική που έχει συνθέσει για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κύπρο,ενώ έκανε αναδρομή στη σπουδαία δουλειά του, από την αρχή της σταδιοδρομίας τουστο ελληνικό ποιοτικό τραγούδι μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για τραγούδια του Μάριου Τόκα που αγαπήθηκαν καιέγιναν επιτυχίες και που στη Βιέννη ερμηνεύσαν οι νέοι αλλά ήδη καταξιωμένοι ,Κώστας Χατζηχριστοδούλου, Μαρία Αλεξίου και Γιώργος Φανάρας, με τη συνοδεία τηςορχήστρας του συνθέτη που διεύθυνε ο Γιώργος Παγιάτης. Όπως σε όλες τιςεμφανίσεις του, έτσι και στη Βιέννη, στόχος του Μάριου Τόκα ήταν όλοι οι παραβρισκόμενοι να γίνουν μια"παρέα" και να τραγουδήσουν όλοι μαζί.

Αυτή η μεγάλη συναυλία στο γνωστό κοσμοπολίτικο «ΚούρσαλονΧιούμπνερ» στο κέντρο της Βιέννης, συνδιοργανώθηκε από την «Ελληνική ΕταιρείαΑυστρίας» και το Αθλητικό Σωματείο Αθηνών «Παντάλκις», με τη στήριξη τηςΓενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών καιτελεί υπό την αιγίδα του πρεσβευτή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αυστρία,Σταύρου Επαμεινώνδα.

Ήδη στο πρόσφατο παρελθόν η μουσική του Μάριου Τόκα είχεαποσπάσει το θαυμασμό και τις επευφημίες του φιλόμουσου κοινού της πρωτεύουσαςτης μουσικής, της Βιέννης, κατά την παρουσίαση από τον κορυφαίο Κύπριομουσικοσυνθέτη του έργου του «Θεογεννήτωρ Μαρία», πριν ακριβώς δύο χρόνια στονιστορικό καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη. Το βασισμένο στηβυζαντινή παράδοση έργο αυτό του Μάριου Τόκα είχαν ερμηνεύσει τότε ο βετεράνοςτου ελληνικού τραγουδιού Μανώλης Μητσιάς και ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου, με τησυνοδεία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας και της Χορωδίας "Ηχώ" τηςΜπρατισλάβας. Το «Θεογεννήτωρ Μαρία», με τους θαυμάσιους εκκλησιαστικούς ύμνουςτου, είχε παρουσιαστεί την ίδια εποχή και με τους ίδιους συντελεστές στο Ναότου Αγίου Μαρτίνου στην πρωτεύουσα της Σλοβακίας.

Δηλώσεις της Πολιτικής και Θρησκευτικής ηγεσίαςγια τον χαμό του Μάριου Τόκα

Δήλωση Χριστόφιαγια τον θάνατο του Μ.Τόκα

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας αναφέρει σεάμεση γραπτή δήλωσή του σημειώνοντας «Η Κύπρος χάνει πρόωρα ένα μεγάλοδημιουργό του σύγχρονου πολιτισμού μας, τον Μάριο Τόκα», και ότι ο ίδιοςπροσωπικά χάνει ένα στενό διαχρονικό φίλο και συναγωνιστή.

Στη δήλωση αυτή για το θάνατο του Μάριου Τόκα, που πέθανετην Κυριακή της Ανάστασης μετά από μάχη με τον καρκίνο, ο Πρόεδρος Χριστόφιαςαναφέρει ότι ο «Μάριος από παιδί ασχολήθηκε με τη μουσική, την οποία συνέδεσεμε την κοινωνική ευαισθησία που τον χαρακτήριζε, καθώς εμφορείτο από τα ιδανικάτης κοινωνικής δικαιοσύνης που του δίδαξε ο πατέρας του, ποιητής καιδημοσιογράφος Κύπρος Τόκας».

Στα πρώτα του έργα, είπε, ο κ. Χριστόφιας «μελοποίησεποιήματα του πατέρα του που αφορούσαν τις σχέσεις Ελληνοκυπρίων καιΤουρκοκυπρίων και τον πόθο για κοινή ειρηνική πατρίδα και ειρηνική συμβίωση.Αποκορύφωμα αυτής της δημιουργίας αποτέλεσε η μελοποίηση του ποιήματος τηςΤουρκοκύπριας συμπατριώτισσάς μας Νεσιέ Γιασίν «Η δική μου η πατρίδα». Ο ΜάριοςΤόκας δεν έμεινε μόνο σε αυτή τη μουσική και δημιουργία, είπε ο ΠρόεδροςΧριστόφιας. Εμπνεύστηκε και από τους «αγώνες του λαού μας για απελευθέρωση,αλλά και από τον έρωτα και την αγάπη και μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε ωςσυνθέτη της αγάπης και του έρωτα».

Ο Πρόεδρος Χριστόφιας ανέφερε ότι στο τελευταίο μεγάλοσυνθετικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», ο Μίκης Θεοδωράκης επεσήμανε τη σοβαρήπαρουσία του Μάριου Τόκα στο χώρο της ελληνικής μουσικής, που ήταν πάνταπαρουσία στηριγμένη στις ρίζες της μουσικής μας παράδοσης.

Και καταλήγει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας «Προσωπικά χάνω έναστενό διαχρονικό μου φίλο και συναγωνιστή. Η μουσική και τα τραγούδια του θαμας συντροφεύουν για πάντα. Η Κυβέρνηση και εγώ προσωπικά συμμετέχουμε στοπένθος για τον πρόωρο χαμό του Μάριου Τόκα που είναι πένθος για ολόκληρη τηνΚύπρο. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στη σύζυγο, τα παιδιά, τον πατέρα καιτα αδέλφια του».

Φανερά καταβεβλημένος από την είδηση του θανάτου του ΜάριουΤόκα, ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη,δηλώνοντας ότι η Κύπρος έχασε ένα χαρισματικό γιο και η Ελλάδα ένα διάσημοσυνθέτη.

Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Γιαννάκης Ομήρου δήλωσε ότι «ο πρόωρος,απρόσμενος και άδικος θάνατος του Μάριου Τόκα στην πιο καρποφόρα φάση τηςδημιουργικής του προσφοράς, προκαλεί αισθήματα ανείπωτης θλίψης και βαθιάςοδύνης». Η ΕΔΕΚ, πρόσθεσε, «πενθεί το χαμό του μεγάλου Κύπριου, του μεγάλουΈλληνα καλλιτέχνη, του αγωνιστή, του ανθρώπου».

Βαθιά θλίψη για το θάνατο του Μάριου Τόκα εξέφρασε και οΑρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, ο οποίος, όπως είπε, είχε ενημερωθεί εδώ και ημέρεςγια την ασθένειά του. «Ο Μάριος Τόκας ήταν ένας μεγάλος μουσικοσυνθέτης και μετο ταλέντο του προσέφερε πολλά στην πατρίδα μας. Είθε ο Θεός να αναπαύσει τηνψυχή του», ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος.

Το Κίνημα Οικολόγων τονίζει ότι η Κύπρος σήμερα είναιφτωχότερη. «Ένας από τους πιο μεγάλους και καταξιωμένους ανθρώπους τουπολιτισμού που τίμησαν με την εργασία τους την Κύπρο και την Τέχνη ανήκει πλέονστην αιωνιότητα. Η σπάνια για την εποχή μας σεμνότητα που τον χαρακτήριζε αςαποτελέσει το φωτεινό παράδειγμα. Ακόμα και τη μεγάλη του πορεία προς τηναιωνιότητα διάλεξε ο ταπεινός αυτός μα ωστόσο μεγάλος καλλιτέχνης να τη διαβείμακριά απ’ τους προβολείς της δημοσιότητας. Ανέβασε -ακόμα και με το θάνατότου- ψηλά τον πήχη του ήθους και της ποιότητας. Μόνο γι’ αυτό, του αξίζει τοπιο δυνατό και αέναο χειροκρότημα».

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας καιΕπίτροπος Παιδείας του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης σε γραπτή δήλωσή του για το θάνατοτου Μάριου Τόκα ανέφερε ότι «η πατρίδα μας έχασε ένα από τα καλύτερα παιδιάτης». Και πρόσθεσε ο κ. Τορναρίτης, «Ο Μάριος Τόκας υπήρξε σπουδαίοςτραγουδοποιός της Κύπρου και της αγάπης», συμπληρώνοντας ότι σήμερα «τιμούμετην ωραία ψυχή».

Τα Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Λεμεσού επισκέφθηκαν τοπατρικό σπίτι του Μάριου Τόκα και εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους στηνοικογένειά του και ιδιαίτερα τον ηλικιωμένο πατέρα του, δημοσιογράφο καισυγγραφέα Κύπρο Τόκα. Οι σημαίες θα κυματίζουν μεσίστιες σε όλα τα δημόσιακτήρια της Λεμεσού μέχρι την ημέρα της κηδείας.

Έφυγε από κοντά μας, χτυπημένος από την επάρατη νόσο, οαγαπημένος όλων μουσικοσυνθέτης Μάριος Τόκας. Πάλεψε σκληρά την αρρώστια, μετην αμέριστη αφοσίωση της γυναίκας του Αμαλίας, αλλά μετά από 6 μήνες έχασε τημάχη. Το Apodimos.com εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στη γυναίκα του και ταπαιδιά του. «Ας είναι ελαφρό το χώμα της Αττικής που σε σκεπάζει ».

Πηγές :goodnet.gr – ant1online.gr – ikypros.com – simerini.com.cy – radiopafos.com

--------------------------------------------------

Μάριος Τόκας ομουσικοσυνθέτης όλων των Κυπρίων

της Ερατώς Φανίδου, Μάης 2008

Ανήμερα της Ανάστασης έφυγε από τη ζωή ο μεγάλοςμουσικοσυνθέτης της Κύπρου Μάριος Τόκας, μετά από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο.Παρόντες στο τελευταίο χειροκρότημα στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών ο Πρόεδρος καιυπουργοί της Κυπριακής Δημοκρατίας, καλλιτέχνες της Ελλάδας και της Κύπρου καιπλήθος φίλων κι εκτιμητών του έργου του, ανάμεσα τους και μεγάλη αντιπροσωπείατης Προοδευτικής Αθήνας.

Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1954. Απόφοιτος τουΛανιτείου Γυμνασίου Λεμεσού. Στα 9 του χρόνια γίνεται μέλος της φιλαρμονικήςτου Δήμου Λεμεσού, ενώ παράλληλα φοιτά στο Εθνικό Ωδείο Λεμεσού. Η περίοδος τηςστρατιωτικής του θητείας (1972-75) του άφησε τραυματικές εμπειρίες, είπε οίδιος. Τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή, γίνονται πηγή έμπνευσης γιακάποια από τα έργα του. Βαθύτατα πολιτικοποιημένος, ο Μάριος Τόκας άρχισε ναγυρίζει από πόλη σε πόλη, κάνοντας συναυλίες για να εμψυχώνει τους Κύπριους καινα μαζέψει χρήματα για τους πρόσφυγες. Μετά το τέλος της θητείας τουεγκαθίσταται μόνιμα στην Αθήνα όπου συνεχίζει τις μουσικές σπουδές, ενώ φοιτάκαι στη Φιλοσοφική.

Το 1976 και το 1983 εκπροσωπώντας την ΕΔΟΝ, συμμετέχει στοΔιεθνές Φεστιβάλ πολιτικού τραγουδιού «Κόκκινη Παπαρούνα» στη Μιλακοέβγκρανττης Λ.Δ. Βουλγαρίας και το 1977 σε αντίστοιχο Φεστιβάλ στο Βερολίνο. Το 1979κάνει το δισκογραφικό του ξεκίνημα με δυο μεγάλους δίσκους: «Τραγούδια τηςπαρέας» με ερμηνευτή το Μ. Μητσιά και «Άρες Μάρες Κουκουνάρες» παιδικάτραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη με ερμηνεύτρια την Τάνια Τσανακλίδου. Πήρεμέρος σε τρία Φεστιβάλ Πολιτικού Τραγουδιού της ΕΔΟΝ και σε Παγκύπρια Φεστιβάλτης Οργάνωσης.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα,συμμετέχει ενεργά στο πολιτιστικό κίνημα του δημοκρατικού φοιτητικού κινήματος.Ανασκαλίζοντας μάλιστα το αρχείο της Προοδευτικής, βρήκαμε δεκάδες αναφορές στησυμβολή του στην πολιτιστική δράση της παράταξης. Στα πρώτα του βήματα, οΜάριος Τόκας στην Αθήνα τραγουδούσε στις σαββατιάτικες, τότε, μπουάτ τηςΠροοδευτικής. Η μπουάτ στην Πλάκα, όπου τραγουδούσε ο Τζαβέλλας τα «Αντάρτικα»,ήταν πολύ μικρή για να χωρέσει το Μάριο και τα τραγούδια του. Εδώπρωτοτραγούδησε τα πρώτα πολιτικά τραγούδια του: «Η δική μου η πατρίδα» και«Αδελφέ μου Οσμάν». Η χορωδία της Προοδευτικής υπό τη διεύθυνσή του είχε τιςπιο μαζικές εκδηλώσεις της.

Ξεχωρίσαμε μάλιστα και μερικές σημαντικές εκδηλώσεις τηςΠροοδευτικής με το μουσικοσυνθέτη. Τον Απρίλη του 1977 η μεγάλη εκδήλωση προςτιμή των ηρωομαρτύρων Καβάζογλου και Μισιαούλη και τον Απρίλη του 1978 η μεγάλησυναυλία του Μάριου Τόκα στο Πολυτεχνείο, την οποία συνδιοργάνωσε η Προοδευτικήμε την Αναγέννηση. Εκεί ο νεαρός τότε καλλιτέχνης παρουσίασε μπροστά σεεκατοντάδες φοιτητές τα έργα του: μελοποιημένη ποίηση του Ναζίμ Χικμέτ, τουΡίτσου, του Θεοδόση Πιερίδη και του Γεφτουσένκο.

Ο Τόκας, μαζί με άλλους γνωστούς καλλιτέχνες (Μ. Δημητριάδη,Κούτρας, Θωμαϊδης), συμμετείχαν στην ιστορική εκδήλωση που διοργάνωσε ηΠροοδευτική, με τρομερή επιτυχία, στο αμφιθέατρο της ΑΣΟΕΕ, το Φλεβάρη του1979. Ήταν μια εκδήλωση αλληλεγγύης και συλλογής χρημάτων για τους τριακόσιουςΤουρκοκύπριους φοιτητές της Κωνσταντινούπολης, που είχαν εκδιωχθεί από τιςφοιτητικές εστίες μετά από απαίτηση του Ντενκτάς, επειδή διαδήλωσαν υπέρ τηςανεξαρτησίας της Κύπρου και της λύσης του κυπριακού στη βάση των αποφάσεων τουΟΗΕ. Ο Μάριος Τόκας είναι, μάλιστα, ο συνθέτης του ύμνου της Προοδευτικής.

Στη συνέχεια, συνεργάζεται και με το μεγάλο ποιητή Γ. Ρίτσοστο δίσκο «Πικραμένη μου γενιά» με ερμηνευτή το Λάκη Χαλκιά. Στο δίσκο απαγγέλλει,μάλιστα, και ο ίδιος ο Ρίτσος. Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και μετά, οιεπιτυχίες διαδέχονται η μια την άλλη και η μουσική του ταξιδεύει παντού. Τατραγούδια του ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα: Καλογιάννης, Μητροπάνος, Πάριος,Νταλάρας, Τερζής, Γλυκερία, Αλεξίου, Γαλάνη, Μαρινέλλα, Διονυσίου, Χαλκιάς,Κανελλίδου κ.ά. Ο Μάριος δεν πρόλαβε να δώσει έργα του, που αγάπησε πολύ καιβρίσκονται σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα.

Ο Τόκας μελοποίησε στίχους του ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη κιαγάπησε με αγνότητα την Ελλάδα, υμνώντας την ομορφιά και τον πολιτισμό της.Ύμνησε τον έρωτα και τη ζωή. Συνέδεσε όμως τη μουσική με την ανθρωπιά και τησεμνότητα που τον χαρακτήριζε, καθώς εμφορείτο από τα ιδανικά της κοινωνικήςδικαιοσύνης, όπως του τα δίδαξε ο πατέρας του και η κυπριακή Αριστερά, τηςοποίας ήταν παιδί. Στα πρώτα του έργα, μελοποίησε ποιήματα του πατέρα του πουαφορούσαν τις σχέσεις Ε/κ και Τ/κ και τον πόθο για κοινή ειρηνική πατρίδα.

«Η δική μου η πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυο, ποιο από ταδυο κομμάτια πρέπει ν’ αγαπώ». Μπορούσε να ήταν διαφορετικός ο αποχαιρετισμόςστο Μάριο; Το τραγούδι αυτό που συνέθεσε ο μεγάλος μας μουσικοσυνθέτης τονσυντρόφευσε στην τελευταία του κατοικία. Η ανάγκη για μια κοινή πατρίδα ήτανδιάχυτη ήδη, από τα πρώτα έργα που μελοποίησε. Το παράπονο του για τημοιρασμένη πατρίδα και την ανάγκη για επανένωση της, εκφράζεται μέσα από τουςστίχους της Τουρκοκύπριας συμπατριώτισσάς μας Νεσιέ Γιασίν. Η πορεία του έργουαυτού είναι υποδειγματική. Στην αρχή κατακρίνεται με λύσσα από κάποιους στηνΚύπρο, οι ίδιοι μάλιστα που είχαν ευθύνες για την τραγωδία. Έγινε, όμως, ούμνος όλων των Κυπρίων που θέλουν και εργάζονται για την επανένωση. Σήμερα, οιστίχοι αυτοί, που γράφτηκαν από μια δεκαεφτάχρονη τότε Τ/κ και ακούγονται στηνΚύπρο, την Ελλάδα και την Τουρκία, μέσα από τη μουσική του Μάριου, οδηγούν τοναγώνα για την επανένωση και τη συμβίωση όλων των παιδιών της Κύπρου.

Ο Μάριος έφυγε ανήμερα της Ανάστασης για να μας θυμίζει ότιοι δημιουργοί είναι πάντα μαζί μας για να πλουτίζουν, να γλυκαίνουν και ναοδηγούν τη ζωή μας όλο και πιο ψηλά.